«خانمی از امنای اموال گفت، آقای فلانی در مقطعی که این طرح ساماندهی داشت اجرا می‌شد، کلید انبار موزه ملی یک شب تا صبح دست زن … بوده هست. به من گفتند نزدیک به
پس لرزه های یک افشاگری عجیب؛ زنگ خطر جهت موزه ملی به صدا درآمده؟
عبارات مهم : ایران
به گزارش ایسنا، این جمله ها زنگ خطر را جهت تاریخ و فرهنگ کشور، بخصوص موزه مادر کشور عزیزمان ایران _موزه ملی ایران_، کارکنان، امین اموال ها و موزه داران آن به صدا درآورده هست؛ حرف هایی که به مذاق هیچ کس خوش نمی آید، ولی قطعا متولیان میراث فرهنگی را موظف می کند تا تایید یا تکذیب نهایی تک تک این جمله ها را که رسانه ها در طول سال های گذشته چندین و چند بار نسبت به آن هشدار داده بودند، پیگیری و بازرسی های نهایی را انجام دهد.
شاید بهتر است روایت آثار موزه ملی کشور عزیزمان ایران را از شروع شو تبلیغاتی روسای شرکت میراث فرهنگی دردولت های نهم و دهم شروع کرد؛ زمانی که در دهم اسفند ۱۳۸۸، نمایشی جهت نشان دادن حق از باطل موزه ملی کشور عزیزمان ایران قبل از ان سال و سال های بعدی برپا شد و درهای یکی دو انبار ساماندهی نشده ی موزه به دعوت حمید بقایی، رییس وقت شرکت میراث فرهنگی، احمد خوشنویس کوچک، مدیر وقت پژوهشگاه میراث فرهنگی و آزاده اردکانی مدیر وقت موزه ملی کشور عزیزمان ایران به روی خبرنگاران باز شد و خوشنویس به تنهایی گونی های پر از خاک و آثار خرد شده است را روی زمین می گذاشت و در هر کدام را که باز می کرد، فقط گردو خاک آن ها به هوا بلند می شد و این بود نشانِ حقانیت وقت موزه ملی کشور عزیزمان ایران و مسئولان میراث فرهنگی !
زنگ خطر جهت موزه ملی به صدا درآمده؟ , پس‌لرزه‌های یک افشاگری عجیب
هر چند در همان وقت خوشنویس با نشان دادن تعدادی کارتن که روی بعضی از آن ها، نوع اشیا، محل کشف، دوره ی تاریخی و سال انتقال آن ها نوشته شده است بود، گفت: «این دیدار با نشانه بررسی اوضاع انبار شدن میراث فرهنگی در حال انجام هست. این آثار به وسیله باستان شناسان ایرانی در طول تاریخ های گذشته از قبل از انقلاب و سال های بعد از انقلاب کاوش شده است اند و در انبار موزه ی ملی کشور عزیزمان ایران نگهداری می شوند. هیچ کدام از اشیای قرارگرفته در این انبار در معرض دید عموم قرار نگرفته اند. گروهی که اکنون درحال سامان دهی این اشیاست، کار فهرست برداری اشیای موجود در این انبار را برعهده دارد و حدود ۱۰ درصد آن ها در طول چندسال گذشته فهرست برداری شده است اند.»
اما به نظر می رسد مسئولانِ وقت شاید پیش بینیِ این روز را نمی کردند که هشت سال بعد خبری منتشر شود و بگوید آن آثار که در دست ساماندهی هم بودند، یک شبه از موزه ملی کشور عزیزمان ایران انتقال یافته شده است اند؛ انتقالی که نه مبدأ ان مشخص است و نه جنس آثار، چون به ادعای گوینده ی خبر مسئولان وقت اجازه ی بررسی واقعیت را به او نداده اند!
«خانمی از امنای اموال گفت، آقای فلانی در مقطعی که این طرح ساماندهی داشت اجرا می‌شد، کلید انبار موزه ملی یک شب تا صبح دست زن … بوده هست. به من گفتند نزدیک به
با این وجود توصیه ی حایز اهمیت، ارایه نشدن هیچ گونه سندیتی راجع به حرف های انتشار یافته هست؛ سندی که بیانیه ی همان هشت سال پیشِ امین اموال ها را در مقابلِ اعلامِ خبر این دزدی رد می کرد؛ «هیچ شیء تاریخی از موزه ملی کشور عزیزمان ایران خارج نشده است.»
چهار ماه بعد از آن نمایش، یعنی بیستم بهمن ۱۳۸۹ آزاده اردکانی به عنوان رییس وقت موزه ملی کشور عزیزمان ایران در گفت وگو با خبرنگار ایسنا نخستین اولویت کاری خود را “سامان دهی بعضی انبارها” دانست و گفت: «نخستین کاری که مایلم رسانه ها راجع به ی روند پیشرفت آن بدانند، انبارهای موزه است که بعد از دیدار خبرنگاران، بازخوردهای مختلفی را به دنبال داشت. کار کردن در این انبارها شرایط و بررسی های خاص خود را دارد. پروژه ی سامان دهی آن ها باید کاملا از نظر علمی، مرحله به مرحله جلو رود. اکنون کار سامان دهی یکی از انبارها شروع شده است است و به خوبی پیش می رود.
او حتی در توضیح روند سامان دهی اشیای داخل کارتن های موجود در انبارهای سامان دهی نشده ی موزه ی ملی، اظهار کرد: در مرحله ی نخست، جعبه ها باز می شوند، هر شیء اعم از مطالعاتی، ثبتی (بیش تر مطالعاتی ـ ثبتی) یا حاصل کاوش ها که در جعبه ها وجود دارند و کاوش گر قبلا به امید مرمت، آن ها را در کیسه ها ریخته، ولی به هر دلیلی این کار تا کنون انجام نشده هست، از یکدیگر جدا می شوند و اشیای ثبتی به بخش ها و اشیای مطالعاتی به محققانی از دانشگاه های متفاوت جهت بررسی داده می شوند. دو گروه در این پروژه در حال کار هستند؛ یک گروه، سامان دهی اشیا را انجام می دهد و گروه دیگر اشیایی را که آسیب های زیادی دارند، سریع از مجموعه خارج می کند. اکنون تا جایی که امکان دارد، اشیایی که آسیب های زیادی به آن ها وارد شده است هست، بیرون برده می شوند و شاید این روند یک سال طول بکشد.»
زنگ خطر جهت موزه ملی به صدا درآمده؟ , پس‌لرزه‌های یک افشاگری عجیب
او در بخش دیگری از صحبت هایش تعداد انبارهای سامان دهی نشده ی موزه ی ملی کشور عزیزمان ایران را «حدود چهار انبار دانست که هیچ کدام از جعبه ها و کارتن های آن ها تا کنون باز نشده و شش انبار سامان دهی شده است اند» و افزود: «این انبارها طبقه بندی شده است اند. انبارهای دوران اسلامی چند انبار را تشکیل می دهند و انبارهای دیگر، انبارهای دوره ی تاریخی و پیش از تاریخ هستند. همچنین در موزه، یک مخزن پیش از تاریخ، یک مخزن اسلامی، یک مخزن کتیبه ها و … وجود دارد.»
روح الله احمدزاده کرمانی در دوران مدیریت آزاده اردکانی در موزه ملی کشور عزیزمان ایران به ریاست شرکت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گزینش شد؛ که گفته می شد، به علت آن که معلم شخصی زبان اسفندیار رحیم مشایی و حمید بقایی بوده، بدون هیچ گونه سابقه و تخصصی، به این سمت حساس منصوب شد. هر چند احمدزاده بنا بر ادعایش، به علت همکاری نکردن اردکانی با وی جهت بررسی نهایی خبر یادشده (انتقال اشیای موزه ملی ایران) او را برکنار کرده، ولی این پرسش اکنون مطرح است که اگر در همان وقت و به علت این همکاری نکردن نارضایتی وجود داشته، آیا در گفت وگو با خبرنگار ایسنا در آخرهای شهریور ۱۳۹۰ از این اوضاع اعلام نارضایتی نکرده و اتفاقا قاطعانه گفته بود: «درباره ی هر نوع نقل و انتقال و خارج کردن اشیاء از موزه ها، دستگاه های نظارتی و کنترلی دقت مورد نیاز را دارند. یگان های حفاظت و نیروی انتظامی نیز در تمام موزه ها و انبارهای نگهداری اموال و اشیای تاریخی مستقر هستند و مانند وزارت اطلاعات نظارت کامل دارند. همچنین بازرسی شرکت میراث فرهنگی و گردشگری نظارت کاملی دارد».
«خانمی از امنای اموال گفت، آقای فلانی در مقطعی که این طرح ساماندهی داشت اجرا می‌شد، کلید انبار موزه ملی یک شب تا صبح دست زن … بوده هست. به من گفتند نزدیک به
وی حتی تاکید کرده بود: «براساس مفاد ماده ی ۱۱۰ قانون محاسبات عمومی کشور و مواد ۱۷ و۲۱ آیین نامه ی نگهداری از اموال و اشیای فرهنگی و تاریخی، به هیچ وجه امکان سوءاستفاده در این حوزه ها وجود ندارد.»
به گزارش ایسنا، بیشترین خبرهایی که در آن وقت به نقل از اردکانی در رسانه ها وجود دارد، مربوط به بحث انتقال آثار هست؛ انتقالی قانونی از موزه ملی کشور عزیزمان ایران به دیگر موزه های کشور و درست براساس دستوری که بقایی در جهت ایجاد ۳۰ شعبه موزه ملی در ۳۰ استانِ آن وقت کشور به وی داده بود.
زنگ خطر جهت موزه ملی به صدا درآمده؟ , پس‌لرزه‌های یک افشاگری عجیب
او سوم اردیبهشت ۱۳۹۰ در گفت وگو با ایسنا اعلام کرده بود: «براساس قرار اولیه جهت انتقال بعضی آثار تاریخی موجود در گنجینه ی موزه ی ملی ایران، تا کنون پنج موزه در کشور، میزبان بعضی از این آثار تاریخی شده است اند. از روز نخست قرار بود که موزه ی ملی کشور عزیزمان ایران یک پخش گاه باشد. به همین دلیل، تا کنون بعضی آثار تاریخی موجود در مخازن این موزه به موزه های دیگر شهرستان ها فرستاده شده است اند و بعضی دیگر نیز در حال فرستادن هستند. به دنبال اجرایی کردن این طرح، در سال گذشته ۶۵۰ قلم شیء مانند سفال، مفرغ و استخوان به موزه ی شهداد، ۴۴ قلم شیء به استان قزوین، ۲۵ قلم شیء به استان اصفهان و ۲۰۰ قلم شیء به تپه حصار (دامغان) فرستاده شدند».
اردکانی همچنین از انتقال ۱۱۲ قلم از آجرهای گنبد سلطانیه به استان زنجان، چهار قلم شیء آماده ی انتقال به موزه ی تربت حیدریه و ۲۱۰ قلم شیء نیز آماده ی انتقال به تپه حسنلو» خبر داده بود.
اما با توجه به صحبت های مطرح شده است از سوی معاون سابق مدیر جمهور دولت دهم، ذکر چند توصیه مهم به نظر می رسد:
نخست آن که براساس قوانین موزه ای، هر شیء تاریخی که به موزه وارد شود، نخست ثبت می شود و سپس به امین اموال تحویل می شود. ثبت هر شیء یک شماره جهت آن به دنبال دارد. در ادامه ارزش این اشیاء با فرم مشخصی آشنا می شود، که نمونه ی آن فرم شماره ۹ جهت ثبت آثار تاریخی در یک موزه هست، در نهایت اگر کسی قصد خروج این اشیاء را از موزه داشته باشد، باید همه ی صورت جلسه ها و دفاتر دارایی از بین برده شوند تا هیچ گاه نشانه ای از وجود چنین اثری در موزه و وزارت اقتصاد و دارایی نباشد، کاری که می توان گفت آن تقریبا غیر ممکن است.
از سوی دیگر باید بیانیه و صحبت هایی که به دنبال انتشار خبر انتقال آثار تاریخی موزه ملی در همان وقت و البته به تعداد بیشترین رقم یعنی حدود ۲۰۰ شیء نه ۶۰۰ هزار شیء تاریخی! به وسیله امین اموال های وقت موزه ملی کشور عزیزمان ایران را که می توان آن ها را امینِ آثار تاریخی کشور عزیزمان ایران دانست، مدنظر قرار داد. اگر دست کم به بیانیه و اعلام این امین اموال ها توجه نشود، اعتماد ملی به موزه داران نیز از بین می رود و همه این افراد زیر سؤال می روند.
شاید بتوان بزرگترین گنجینه انتقال یافته شده است از مخازن موزه ملی کشور عزیزمان ایران را در موزه خراسان بزرگ یافت؛ گنجینه ای که فروردین ۱۳۹۵ اعلام شد قرار است جهت تکمیل آثار تاریخی موزه خراسان از موزه ملی کشور عزیزمان ایران انتقال یافته شود، آثاری که زیاد به حوزه ی فرهنگی تاریخی این منطقه، بخصوص کشور عزیزمان ایران فرهنگی ارتباط پیدا می کرد، بنابراین چیزی حدود ۵۰ هزار شیء تاریخی به موزه خراسان رفتند.
صحت و سقم این ادعاها قطعا قابل بررسی است و در صورت تایید و اثبات وقوع عمل مجرمان، حتما هم باید قاطعانه برخورد شود ولی به نظر نمی رسد دست کم ارقام اعلام شده است از سوی احمدزاده به درستی بیان شده است باشد. اگر در یک شب که کلید مخازن موزه ملی کشور عزیزمان ایران در اختیار رییس وقت موزه ملی کشور عزیزمان ایران بوده و او قصد جابجایی این آثار را داشته هست، با یک حساب سرانگشتی می توان این طور بررسی کرد؛ «با آخر کار موزه ملی کشور عزیزمان ایران در یک روز کاری از ساعت ۱۹ تا شروع ساعتِ کار روز بعد یعنی در ساعت ۹ صبح، مدیر وقت موزه فقط ۱۴ ساعت وقت داشته تا بتواند آثار را بسته بندی و انتقال یافته کند، اگر قرار باشد هیچ کدام از اعضای موزه ملی کشور عزیزمان ایران در جریان این کار نباشند و رییس موزه در همان وقت بخواهد این تعداد آثار را انتقال یافته کند، چطور چند ده ماشین سنگین را می توانسته جلو در موزه ملی با حضور نگهبانان موزه نگه دارد؟
بعد از اردکانی، نخست داریوش اکبرزاده به عنوان رییس موزه ملی کشور عزیزمان ایران گزینش شد و بعد از او نیز این سمت را مدتی اسدالله محمدپور که ابتدا رییس میراث مازندران و سپس رییس دفتر ریاست شرکت میراث فرهنگی شده است بود، بر عهده گرفت.
ساماندهی ها حتی در دوره رییس کنونی موزه نیز ادامه دار بوده هست؛ ۲۲ فروردین ۹۵ روابط عمومی موزه ملی کشور عزیزمان ایران به نقل از جبرئیل نوکنده مدیر موزه ملی کشور عزیزمان ایران این خبر را در اختیار رسانه ها قرار داده است: «از شروع تأسیس، مرکزی جهت نگهداری مواد حاصل از بررسی و کاوش های باستانشناختی بود. اگر چه اشیاء و ظرفهای سفالی و فلزی منحصر به فرد و چشمگیر در سالن ها جهت عموم به نمایش گذاشته می شد، ولی حجم بزرگی از مواد باستانی در زیرزمین های موزه ملی انبار شده است و از چرخه ی پژوهش و دسترسی ساده جهت تحقیق خارج می شدند. در مهرماه سال ۱۳۹۴، مدیریت موزه ملی کشور عزیزمان ایران (نوکنده) مصمم شد تا با ساماندهی به این انبارها مواد باستان شناختی آنها را شناسایی، طبقه بندی و تاریخگذاری کرده و این انبارها را مانند همه موزه های معتبر دنیا به کانونی پژوهشی تبدیل کند. این صحبت گزارشی مصور از شیوهی کار گروه ساماندهی، دشواری های کار، و مواد و اشیای منحصر به فردی که تاکنون در این انبارها دفن و ناشناخته مانده بود، خواهد بود. به همین علت روز سه شنبه ۲۴/۱/۹۵ از ساعت ۱۰ تا ۱۲ باستان شناس گرامی آقای دکتر عباس علیزاده گزارش مصوری از این کاوش ارایه خواهد کرد.»
نخستین ارقام مطرح شده است زیاد از ۲۰۰ شیء تاریخی نبودند، ارقامی که گفته می شد از موزه ی ملی کشور عزیزمان ایران انتقال یافته می شوند ولی رقم ۶۰۰ هزار تائی جهت نخستین بار از سوی معاون مدیر جمهور دولت دهم مطرح می شود، رقمی که اگر ثابت نشود، به نظر می رسد دوران مدیریت خود او را زیر سؤال ببرد.
آن هم در شرایطی که محمدرضا کارگر که سال ها قبل حدود ۱۰ سال مدیر موزه ملی کشور عزیزمان ایران بود و اکنون مدیر کل موزه ها، در اردیبهشت ۹۵ اعلام کرده بود؛ «در حال حاضر ۲۵۰۰ تا ۲۷۰۰ شیء در موزه ملی به نمایش گذاشته شده است هست، ولی با احتساب مجموعه سکه ها، نزدیک به ۳۰۰ هزار شیء جهت نمایش در مخازن موزه ملی کشور عزیزمان ایران وجود دارد.» اگر این امار درست انتقال دادهشده باشند، چطور ممکن است ۶۰۰ هزار شیء تاریخی از موزه ملی کشور عزیزمان ایران انتقال یافته شده است باشند.
با انتشار این خبر در رسانه ها، اکنون بقایی در بیانیه ای به احمدزاده «ضرب الاجل ۲۴ ساعته» داده تا اسناد خود را رو کند. ولی جالب است که در بخش دوم صحبت های انتشار یافته به نقل از بقایی جهت دادن این ضرب الاجل به خروج ۹۶۰ هزار شیء تاریخی از موزه ملی ایران! و دخالت بقایی در فروش شرکت ۱۰۰۰ میلیاردی توسعه گردشگری به ۲۰ میلیارد تومان اشاره شده است است.
حال مشخص نیست رقم اعلام شده است از سوی بقایی آیا به اشتباه ۹۶۰ هزار شیء تاریخی اعلام شده است یا علت دیگری جهت اعلام این رقم تازه و بزرگ تر وجود دارد؟!
واژه های کلیدی: ایران | انتقال | تاریخی | ایرانی | آثار تاریخی | انتقال داده | میراث فرهنگی | میراث فرهنگی
