سناریوهای کشور عزیزمان ایران جهت منهای امریکا

عبارات مهم : اروپا

در شرایطی که مدیر جمهوری امریکا از هیچ بهانه جویی جهت قرار دادن اجرای برجام در برابر موانع و دست اندازها فروگذار نمی کند، گزاره مخاطره آمیز بودن برنامه های موشکی کشور عزیزمان ایران به عنوان قابل اعتنایی در معادلات جاری مناسبات کشور عزیزمان ایران و کشورهای غربی در دوره بعد از دستیابی به توافق هسته ای تبدیل شده است است.

گزاره ای که تحت تأثیر رویکرد غیر منطقی ترامپ جهت خدشه دار کردن روند اجرای برجام، برجسته شده است و کشورهای منظومه غرب را واداشته خواهان به جریان انداختن مذاکرات موشکی با کشور عزیزمان ایران با نشانه متقاعد کردن مدیر جمهوری امریکا جهت ماندن در توافق هسته ای باشند. راجع به ابعاد پیدا و پنهان این رویکرد با ناصر هادیان، استاد دانشگاه و تحلیلگر پرسشها بین الملل گفت و گو کردیم. هادیان در گفت و گوی پیش رو که متن کامل آن در خاص نامه نوروزی کشور عزیزمان ایران منتشر می شود، چشم انداز برجام منهای امریکا را بررسی کرد و اقبال کشور عزیزمان ایران به مذاکره غیر هسته ای با دنیا غرب را عامل مهمی جهت تقویت جبهه حامیان بین المللی اش دانست.

سناریوهای کشور عزیزمان ایران جهت منهای امریکا

***

چنانچه گزینه خروج امریکا از برجام عملی شود، چه چشم اندازی بدون حضور این کشور جهت توافق هسته ای می توان متصور بود؟

یکی از گزینه‌ها این است که اگر واشنگتن از برجام خارج بشود، پایتخت کشور عزیزمان ایران متناسب با آن از تعهدات خود بکاهد 

چهار گزینه پیش روی کشور عزیزمان ایران به عنوان طرف مهم توافق هسته ای وجود دارد؛ ۱- کشورمان همچنان که به تعهداتش پایبند بوده، به این رویه ادامه دهد. یعنی چنانچه کشورهای اروپایی، روسیه و چین و بقیه دنیا تعهدات خود در برجام را همچنان اجرا کردند، کشور عزیزمان ایران هم به اندازه تعهداتش بر اساس چیزی که تاکنون اجرا کرده نه کمتر و نه زیاد به برجام پایبند بماند. ۲- اگر امریکا برجام را آتش بزند ما آن را پاره می کنیم. ۳- اگر امریکا از برجام خارج شد، کشور عزیزمان ایران متناسب با خروج امریکا از تعهدات خود می کاهد.

بدین معنا که مثلاً اگر ذخیره اورانیوم ما٣٠٠ کیلو باشد با خروج امریکا از برجام آن را به ۴٠٠ کیلو زیاد کردن دهیم. ۴- اگر امریکا از برجام خارج شد، کشور عزیزمان ایران بر عکس، تعهدات خود را زیاد کردن دهد و اعلام کند جهت نشان دادن حسن نیت به جهان، تعهدات خود را به بیش از حد موجود در برجام زیاد کردن می دهد.

معتقدم در این گزینه ها، احتمال پیگیری موارد دوم و چهارم کم و احتمال گزینه اول و سوم زیاد هست. کشور عزیزمان ایران می تواند به اروپایی ها بگوید که ما به گزینه سوم عمل می کنیم ولی در نهایت به گزینه اول هم رضایت دهد. چنانچه گزینه اول عملی شود، شرط کشور عزیزمان ایران باید این باشد که از منافع اقتصادی برجام محروم نشود و اروپا از عهده جبران اقتصادی خروج امریکا از برجام برمی آید. اگر اروپا به این تعهدات خود عمل نکند، کشور عزیزمان ایران می تواند از برجام خارج شود. اروپا امکان ایستادن برابر امریکا را دارد و می تواند به کمپانی ها و شرکت های خود تضمین بدهد.

سناریوهای کشور عزیزمان ایران جهت منهای امریکا

توان اروپا جهت این ایستادگی چه اندازه است؟

توافق هسته ای به ۴ علت جهت اروپایی ها مهم هست؛ نخست آنها معتقدند در حل اختلاف هسته ای و دستیابی به برجام نقش مهم را داشته اند دوم؛ معتقدند برجام، پیروزی دیپلماسی بر جنگ هست. سوم، برجام را یک سند مهم در زمینه منع اشاعه می دانند. چهارم، برجام را پیروزی چندجانبه گرایی بر یکجانبه گرایی می دانند. اگر امریکا از برجام خارج شود، یک احتمال مقاومت اروپاست و احتمال دیگر پذیرفتن گره های درهم تنیده رابطه با امریکاست که ممکن است باعث شود به علت این رابطه پیچیده، برابر امریکا ایستادگی نکند. ولی توصیه اینجاست که اگر اروپایی ها در برابر خواسته امریکا کوتاه بیایند، این امر به معنای تضعیف جایگاه اتحادیه اروپا در برابر امریکاست. خب باید دید که آیا اروپایی ها حاضر به پذیرش چنین فضایی هستند؟

بحث تشکیل کارگروه یکسان اروپا و امریکا جهت اصلاح برجام چه اندازه جدی است؟

یکی از گزینه‌ها این است که اگر واشنگتن از برجام خارج بشود، پایتخت کشور عزیزمان ایران متناسب با آن از تعهدات خود بکاهد 

ایران که با بازگشایی هر مذاکره ای راجع به عنوان هسته ای مخالف است سایر کشورهای طرف توافق هسته ای هم همینطور. در واقع هر اقدامی که آنها انجام می دهند جهت جلب رضایت ترامپ در جهت حفظ توافق هسته ای هست. این عنوان را حتی خود امریکاییها و رکس تیلرسون که در حال پیگیری این عنوان هست، بخوبی می دانند. منتهی اروپایی ها به دنبال فریب دادن ترامپ هستند. اکثریت مسئولان امنیتی و سیاسی نزدیک به ترامپ می دانند که باقی ماندن امریکا در برجام در مجموع به نفع این کشور هست. ولی در عین حال می خواهند فضا را به نحوی مدیریت کنند که در عین حفظ پایبندی امریکا به برجام، فضا را طوری نشان دهند که گویی او به وعده انتخاباتی اش راجع به برجام عمل کرده است.

این نشانه از چه مجرایی توانایی اجرایی شدن دارد؟

کنگره عهده دار انجام بخشی از این مسئولیت است و بخشی از آن نیز به اروپایی ها محول شده است هست. کشور عزیزمان ایران باید خود را جهت سناریوی خروج امریکا از برجام آماده کند و به اروپا فشار بیاورد که در کشور عزیزمان ایران مخالفت های جدی با استمرار اجرای برجام وجود دارد آیا که طرف برابر به تعهدات خود وفادار نبوده هست. اروپایی ها هم باید بدانند که توافق هسته ای از سوی بعضی جریان های داخلی کشور عزیزمان ایران در معرض خطر واقع شده است است که واقعاً هم این طور است.

سناریوهای کشور عزیزمان ایران جهت منهای امریکا

ایران باید به این سمت برود که بگوید اگر ما از منافع برجام بهره مند نشویم از برجام خارج خواهیم شد. این بدان معنا است که شرط حضور کشور عزیزمان ایران در برجام، منتفع شدن از آن هست. مقامات کشورمان باید با در نظر گرفتن سود و زیان خود، راجع به بقا یا خروج از برجام تصمیم گیری کند چنانچه منافع حاصل از حفظ برجام بر زیان فروپاشی آن افزون شد، در برجام بماند. اروپایی ها در همین چارچوب به ترامپ قول داده اند که سر مسأله موشکی و حقوق بشر به کشور عزیزمان ایران سخت بگیرند ولی مسئله ترامپ برجام است او خواهان عوض کردن این توافق هست. اینکه تیلرسون دنبال تشکیل کارگروه یکسان با اروپاست به این علت است که به ترامپ بگوید علاوه بر بحث موشکی، تغییرات مد نظر او در برجام را نیز اعمال کرده است.

یعنی از طریق کارگروه مشترک؟

در حقیقت عنوان تشکیل کارگروه به نوعی جهت اتلاف وقت جهت پیشبرد اجرای برجام برجسته شده است هست. یعنی این طور که اروپایی ها به ترامپ می گویند تحریم های کشور عزیزمان ایران را تعلیق کن تا ببینیم در مرحله بعد چه می شود. ولی این روند به ضرر کشور عزیزمان ایران شده است است یعنی امریکا کلاً قادر شده است عنوان را طوری مدیریت کند که از اروپا گرفته تا چین و روسیه تلاش می کنند ترامپ از برجام بیرون نرود یعنی جهت جلوگیری از این اقدام، همه کشورهای طرف توافق، سیاست راضی کردن ترامپ را دنبال می کنند.

نیم نگاه

یکی از گزینه های پیش رو در صورت خروج امریکا از برجام آن است که کشور عزیزمان ایران همچنان که به تعهداتش پایبند بوده، به این رویه ادامه دهد. یعنی چنانچه کشورهای اروپایی، روسیه و چین و بقیه دنیا تعهدات خود در برجام را همچنان اجرا کردند، کشور عزیزمان ایران هم به اندازه تعهداتش بر اساس چیزی که تاکنون اجرا کرده نه کمتر و نه زیاد به برجام پایبند بماند.

اروپایی ها در همین چارچوب به ترامپ قول داده اند که سر مسأله موشکی و حقوق بشر به کشور عزیزمان ایران سخت بگیرند ولی مسئله ترامپ برجام است او خواهان عوض کردن این توافق است.

واژه های کلیدی: اروپا | ایران | توافق | امریکا | امریکایی | اخبار سیاسی و اجتماعی