کامبوزیا پرتوی: در دولت روحانی احساس امنیت بیشتری دارم

عبارات مهم : مخاطب

اگر بگوییم کامبوزیا پرتوی یکی از مهم ترین فیلمسازان این دوره از جشنواره فیلم فجر است بیراه نگفته ایم. ساخته های او چه در بخش فیلمنامه یا کارگردانی از سالیان دور تا به امروز موردتوجه محافل هنری بوده و جوایز بی شماری را کسب کرده هست. کارنامه او اگرچه به لحاظ کمی و تعداد چندان پروپیمان نیست ولی قطعا به لحاظ کیفی، ویژگی های ساختاری قابل توجهی دارد.

جایزه بهترین فیلم جشنواره فیلم جیفونی ایتالیا برای فیلم ماهی، جایزه جشنواره بین المللی فیلم ماردل پلاتا برای کارگردانی فیلم کافه ترانزیت جایزه فیپرشی جشنواره بین المللی فیلم داکا (کافه ترانزیت) و همچنین سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه را از جشنواره فیلم فجر (کافه ترانزیت) و تندیس زرین مراسم خوش حالی منزل سینما (کافه ترانزیت) بخشی از جوایز او در بخش های بین المللی و داخلی هست. از سوی دیگر فیلمنامه هایی که این کارگردان نوشته همچون «من ترانه پانزده سال دارم»، «کافه ترانزیت»، «دیشب باباتو دیدم آیدا» و «فراری» از ماندگارهای سینمای ایران خواهد بود. امسال پرتوی با فیلم «کامیون» در بخش سودای سیمرغ سی وششمین جشنواره فیلم فجر حضور دارد؛ فیلم او به نوعی افتتاحیه سینمای رسانه به حساب می آید… گفت وگوی «اعتماد» را با او از نظر می گذرانید:

جناب پرتوی بفرمایید آیا بیشتر از یک دهه به لحاظ کارگردانی از سینما فاصله داشتید و فیلمی نساختید؟
فضای مناسبی برای کار فراهم نبود. والا من فاصله نگرفتم.

این فضای مناسب از نظر شما چیست؟
دوره ریاست آقای احمدی نژاد به نظر من فضای خوبی برای کار کردن نبود. فیلم ها توقیف می شدند و عملا امنیتی برای سرمایه گذاری وجود نداشت. اصلاحات عجیب وغریب که به فیلم ها وارد می شد شرایط را برای کار سخت می کرد؛ در کل شرایط برای کار کردن پیچیده بود و از نظر من یک نوع ناامنی حاکم بود. ترجیحم این بود که فیلم نسازم و سرمایه کسی را به خطر نیندازم. ضمن اینکه در مقطعی ممنوع الفعالیت هم بودم.

در حال حاضر آیا به نظر شما شرایط برای کار کردن مناسب است با موج انتقاداتی که بعضا شاهد آن هستیم؟
به هر صورت فضا خیلی بهتر هست. من به عنوان فیلمساز راحت تر می توانم فیلم بسازم. خیلی شرایط با آن وقت تفاوت کرده و اوضاع خیلی بهتر هست. من به شخصه در دولت آقای روحانی احساس امنیت بیشتری دارم.

بپردازیم به فیلم کامیون؛ جناب پرتوی عکس های منتشرشده از فیلم کامیون تا حدودی تداعی کننده فیلم کافه ترانزیت است.

به هیچ عنوان این دو فیلم باهم ربطی ندارند. فضای فیلم «کامیون» چیز دیگری است و فیلم «کافه ترانزیت» از فضای دیگری برخوردار هست. فیلم «کامیون» با حرف دیگر با قصه دیگر و آدم های دیگر و با موقعیت دیگری ساخته شده است است.

یک نوع روایت جدید.

من فکر می کنم داستان کامیون به بحرانی می پردازد که در شرایط فعلی مورد نیاز بود سینمای ایران به آن بپردازد.

چقدر سعی کردید در فیلم جدیدتان دیدگاه جدید و متفاوتی داشته باشید؟
لازم نیست من سعی کنم. درواقع نگاه من تغییر نکرده بلکه باید سعی کنم روایت تازه ای در فیلم صورت بگیرد. برای ساخت فیلم کامیون تلاش کردم داستان را به گونه ای برای مخاطب تعریف کنم که تنوعی برای او باشد و ازلحاظ زیبایی شناسی حرف تازه ای را به تماشاگر انتقال دهم. روایت تازه ای در فیلمم بیان کنم تا مخاطب از دیدن فیلمم خسته نشود. یا به عبارت دیگر فیلمم را به گونه ای برای مخاطب تعریف کنم که این ذهنیت برایش به وجود نیاید که در ادامه فیلم قبلی من هست. سعی کردم نکته تازه تری برای مخاطب داشته باشم.

اما بعضی وقت ها آنقدر بین ساخته های شما فاصله به وجود می آید که برفرض مثال اگر شما در فیلم جدیدتان داستانی شبیه به «کافه ترانزیت» هم روایت کنید برای مخاطب نوستالژی خوبی دارد. چون «کافه ترانزیت» از آن دست فیلم هایی است که موفقیت و محبوبیتش در میان مخاطبان اوج بود.

آنچه مسلم است زمانی که فیلم «پدرخوانده ٢» ساخته شد، تلاش بر این بود قسمت ها شبیه به هم و در یک ردیف قرار نگیرد. «پدرخوانده٢» قطعا در فضای متفاوت از قسمت اولش ساخته شده است و قسمت سوم این فیلم با دو قسمت دیگر آن متفاوت بود. درواقع تلاش شده است که قسمت های بعدی در فضای تازه تر و بهتر روایت شود.

اما فیلم اول حس بکرتری با خود دارد.

دقیقا در فیلم های سریالی که ساخته می شود هیچ وقت قسمت های بعدی نمی تواند انتقال دهنده حس اول باشد و جذابیت قسمت اول را زنده کند.

بااین وجود می توانیم بگوییم کامیون ادامه دهنده همان مسیر کافه ترانزیت است؟با حرف جدید و نگاه جدید. بارها نمایشنامه «مکبث» روی صحنه رفت آیا روایت ها یک گونه بود؟
طبیعتا خیر.

همه ما داستان «مکبث» را می دانیم؛ ولی در این میان چه اتفاقی رخ می دهد که ما هر بار به تماشای آن می نشینیم؛ آیا که هر بار این نمایشنامه با روایت جدیدی بیان می شود که تماشاگر راغب به دیدن آن می شود.

ترکیب و چیدمان بازیگران این فیلم جالب توجه هست. البته سعید آقاخانی بیشتر در فیلم «خداحافظی طولانی» به کارگردانی فرزاد موتمن متفاوت ظاهر شد و به نوعی خود را ثابت کرده بود.

به نظر من لازمه سناریو این بود که ما از بازیگری چون سعید آقاخانی بهره ببریم. در کنار سعید آقاخانی از چند نابازیگر هم استفاده کردیم؛ یک پیرزن کرد، فرزند کرد و نقش اصلی فیلم هم یک دختر کرد هست. اینها را کنار هم قرار دادیم تا قصه برای مخاطب قابل باور و قابل تامل باشد، از طرف دیگر سعید آقاخانی کنار زن نیکی کریمی قرار داده شد که به نظر من زن نیکی کریمی با نقشی که در فیلم بر عهده دارد به فیلم ما خیلی کمک و شخصیت ارزش را بسیار قابل باور بازی کردند.

در ابتدای صحبت تان اشاره کردید که فیلم «کامیون» متفاوت از دیگر ساخته های شماست. این تفاوت در چه بخش هایی بیشتر دیده می شود بازی بازیگران، فیلمنامه یا فرم و اجرا؟
در همه بخش ها این تفاوت ها دیده می شود. وقتی من قرار است حرف تازه ای بگویم از چینش صحنه گرفته تا نگاه کارگردانی و… همه در کار دخیل می شود. نگاه من در این فیلم به کلیپ سازی بیشتر نزدیک بوده و از آن فضا تاثیر بیشتری گرفتم.

به عبارتی پلان هایی با ریتم تند.

تجربه استفاده از کلیپ سازی به من ثابت کرده که اگر از پلان هایی با ریتم تند استفاده کنم، تاثیرگذاری آنی و خوبی بر مخاطب دارد.

آقای پرتوی شما یکی از تاثیرگذارترین فیلم های کودک را در دهه ۶٠ ساختید آیا فیلم جدیدتان را در این حال و هوا و در فضای کودک روایت نکردید؟
برای اینکه سینمای کودک جایگاه ندارد. اگر جایگاه سینمای کودک امروز خوب بود شاید فیلم کودک می ساختم ولی وقتی نه حمایتی صورت می گیرد نه برای این فیلم ها سینما و اکرانی در نظر می گیرند از سوی دیگر به این سینما امکانات داده نمی شود، با این حساب آیا باید در این فضا کارکنم؟

اما شما از جریان سازهای سینمای کودک در آن وقت بودید؟
امیدوارم حمایت آن وقت صورت بگیرد من هم فیلم برای کودکان می سازم.

و پرسش آخر اینکه فیلم کامیون در چه بخش هایی شانس دیده شدن در جشنواره را دارد؟
واقعانمی دانم ولی امیدوارم بتوانیم به طیف سلایق گوناگون پاسخ خوبی بدهیم.

«کامیون» هشتمین فیلم کارنامه کامبوزیا پرتوی هست. این فیلم به نویسندگی و کارگردانی «کامبوزیا پرتوی» با مدیریت فیلمبرداری «تورج اصلانی»؛ در مرزهای سوریه و عراق، در روستاهای اطراف منطقه «سیلوانا» در استان آذربایجان غربی، در شهرهای ارومیه و میانه و در نهایت در لوکیشن های مختلفی در پایتخت کشور عزیزمان ایران از جمله آزادی، تهرانسر، گلابدره، شهرک غرب، صادقیه و… فیلمبرداری شده است هست. سعید آقاخانی، نیکی کریمی، تروسکا جولا، رامین راستاد، یعقوب پرسا، نسرین مرادی و… بازیگران این فیلم هستند.

تعدادی از عوامل اصلی فیلم سینمایی «کامیون» عبارتند از: تدوین: مصطفی خرقه پوش، دستیار کارگردان و برنامه ریز: رامین راستاد، صدابرداری و صداگذاری: پرویز آبنار، طراح گریم: بابک اسکندری، طراح صحنه: بابک صبحی، موسیقی: میلاد موحدی، مجری طرح: هومن احمدی توفیقی و عکاس: کسری پرتوی.

در دولت روحانی احساس امنیت بیشتری دارم / کامبوزیا پرتوی

روزنامه اعتماد

واژه های کلیدی: مخاطب | جشنواره | سینمایی | جشنواره فیلم | جشنواره بین المللی فیلم | اخبار فرهنگی و هنری