زنان را جذب کنید نه دفع

عبارات مهم : ایران

حقوق زنان در اسلام همواره یکی از مباحث مهم میان علما و قشر تحصیلکرده بوده هست. در کشور عزیزمان ایران البته این مورد بیش از سایر کشورهای اسلامی مورد بحث بین علما و اساتید دانشگا ه هاست.

زنان را جذب کنید نه دفع

بسیاری از اساتید حوزه و دانشگاه اعتقاد دارند، حقوق زن در اسلام دارای قواعد و قوانین خاصی است و زمانی که در اسلام زنان دارای جایگاه آشنا شده است در جامعه بودند، بسیاری از کشورهای اروپایی فاقد قواعدی در مورد حقوق و جایگاه زنان بودند. هرچند محدودیتی جهت ورود زنان به پست های عالی درحد وزارتخانه وجود ندارد، ولی واقعیت را باید پذیرفت که درحال حاضر کمتر از۲۰ درصد زنان در مقایسه با مردان در پست های عالی و حتی در جایگاه کارمندان وزارتخانه ها مشغول فعالیت هستند. عدم استفاده از زنان در دهه های گذشته در مناصب حاکمیتی باعث شده، امروز کمتر زنی دارای تجربه بالای مدیریتی باشد، تا روسای دولت های متفاوت آنان را به مناصب عالی منصوب کنند. ازسوی دیگر باید این واقعیت را پذیرفت که پتانسیل علمی و حضور در اجتماع زنان همانند یک دهه قبل نیست. عدم توجه به موقعیتی که زنان در چند دهه گذشته با تلاش خود کسب کرده اند، موجب خواهد شد نوعی قهر از اجتماع و رفتارهایی خارج از عرف و قواعد جامعه از زنان مشاهده شود. به نظر می رسد مسئولان باید توجه خاص ای به این عنوان داشته باشند. جهت بررسی ریشه های این عنوان و همچنین حقوق زنان درجامعه، «آرمان» با محسن غرویان استاد حوزه و دانشگاه گفت وگو کرده است که در ادامه می خوانید.

چرا هر قدر وقت می گذرد، مساله حقوق زنان درجامعه از نظر های متفاوت از جمله نظر فقهی و اسلامی زیاد مورد کنکاش قرار می گیرد؟

حقوق زنان در اسلام همواره یکی از مباحث مهم میان علما و قشر تحصیلکرده بوده هست. در کشور عزیزمان ایران البته این مورد بیش از سایر کشورهای اسلامی مورد بحث بین علما

حقوق زنان در طول تاریخ، مساله ای جامعه شناختی، دینی و مذهبی بوده هست. در جامعه کشور عزیزمان ایران نیز مساله حقوق زنان تبدیل به مساله جدی شده است هست، لیکن زنان نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می دهند. در کشورهای منطقه نیز مساله حقوق زنان از حساسیت قابل توجهی برخوردار شده است هست. درکشور های متفاوت تفاوت نگاه به حقوق زنان وجود دارد. جهت نمونه در عربستان سعودی درگذشته رانندگی جهت زنان مجاز نبود البته اخیرا این مجوز صادر شده است هست. ورود زنان به سینماها و ورزشگاها در عربستان ممنوع بود که اکنون مجاز شده است هست. این مباحث درکشورهای اسلامی و مذهبی که با نگاه متفاوت به مساله زنان نگریسته می شود، در اولویت قرارگرفته هست. نگاه های متفاوت درکشورهای منطقه و خصوصا در بین مسلمانان در مورد مساله زنان مطرح می شود. زنان ما نیز این موارد را بررسی می کنند. در نتیجه بیش از گذشته به دنبال حقوق قانونی خود هستند.

حقوق زنان در داخل کشور عزیزمان ایران اطراف موضوعاتی خود را به نمایش گذاشته جهت نمونه مساله نوع پوشش یا مخالفت با چندینه همسری یا تصویر العمل به ازدواج با دختران خردسال به نماد هایی جهت پیگیری حقوق زنان تبدیل شده است هست. در کشورهای دیگر نیز این مساله به شکل های دیگری مطرح هست. در نتیجه وظیفه داریم پرسشها مختص به زنان را به صورت جدی مورد پیگیری قرار دهیم. درحال حاضر حدود ۱۷ زن در مجلس حضور دارند. زن ها سلحشوری و سیاوشی به خوبی به همراه زنان مجلس پیگیر حقوق قانونی بانوان هستند.

چند روز پیش یکی زنان مجلس گفت وگو ی مفصلی در مورد جایگاه و حقوق زنان انجام داده بود که من آن را مورد مطالعه قراردادم. نظر نمایندگان زن مجلس مورد پیگیری همگان هست. مباحثی که این روزها مورد نظر نمایندگان زن مجلس قرار گرفته قابل بحث و گفت وگوست. آنها به خوبی تا این لحظه توانسته اند خواسته های مشروع و قانونی زنان ایرانی را در مجلس مورد پیگیری قرار دهند.

زنان را جذب کنید نه دفع

عربستان نماد نظر های فقهی اهل سنت است و کشور عزیزمان ایران نماد فقه شیعه، چه تفاوتی درنگاه علمای اهل سنت و شیعه در مورد حقوق زنان وجود دارد؟

به طور یقین تفاوت های فقهی میان این دو مذهب اسلامی وجود دارد. این تفاوت ها باید مورد بحث روحانیون قرار بگیرد. جهت نمونه در نمازهای جماعت در بین اهل سنت زنان و مردان در فاصله کمی از هم در نماز جماعت اقتدا می کنند. ولی فتوای شیعه چنین نیست که دلایل فقهی دارد. این توصیه قابل ذکر است که پرسشها سیاسی و اجتماعی در دنیا اسلام بستگی به نظر دولت های متفاوت دارد. مفتی های اهل سنت هم دارای تفاوت نظر هستند. بعضی از مفتی ها امری را جایز می دانند که مفتی دیگر جایز نمی داند. در حالی که کمتر اختلافی بین فقهای شیعه وجود دارد. نوع پوشش در کشورهای اهل سنت نسبت به هم متفاوت هست. در عربستان، کویت، امارات و بعضی کشورهای آفریقایی نوع پوشش متفاوت هست. من شخصا به کشور مجموعه جزایر فیلیپین مسافرت کردم. در این کشور زنان سنی مذهب با پوشش متفاوتی از پوشش زنان مسلمان در بسیاری از کشورهای اسلامی، در نماز جماعت شرکت می کردند. در فلیپین بنده نماز می خواندم و زنانی به من اقتدا کردند که دارای پوششی متفاوت از زنان کشور عزیزمان ایران و بعضی از کشورهای اسلامی بودند. چنین تفاوت هایی درکشورهای متفاوت اسلامی وجود دارد.

به پیگیری پرسشها زنان به وسیله نمایندگان زن مجلس اشاره کردید. درگذشته وحتی اکنون مخالفتی بین علما اطراف حضور زنان در جامعه و مواردی مانند رانندگی کردن زنان کمتر شنیده شده است هست، ولی آیا حضور زنان به عنوان تماشاچی در میادین ورزشی مورد بحث است؟

حقوق زنان در اسلام همواره یکی از مباحث مهم میان علما و قشر تحصیلکرده بوده هست. در کشور عزیزمان ایران البته این مورد بیش از سایر کشورهای اسلامی مورد بحث بین علما

حضور در نزد علمای شیعه موضوعیت ندارد. علما به واسطه حواشی غیراخلاقی که در چنین محیط هایی احتمال بروز دارد، اعلام عدم میل به جهت حضوز زنان کرده اند. درحالی که از نظر بعضی از کارشناسان و از جمله خود زن سیاوشی نماینده مجلس، این گونه نیست. این نماینده مجلس در یکی از ورزشگاه ها حاضر شد و در مصاحبه ای اعلام کرد زمانی که زنان در میادین ورزشی حاضر می شوند، مردها نوعی خاص از ادب را به خاطر حضور بانوان رعایت می کنند. در این معنا که حضور بانوان در میادین ورزشی واکنش‌ها مردها را کنترل می کند.

مردان ایرانی نیز که دارای فرهنگ خاصی از جمله غیرت ایرانی و ناموس پرستی هستند، در حضور زنان هر حرفی را نمی زنند. زن سیاوشی اعلام کرده بودند که حضور زنان در ورزشگاه ها در ایجاد فضای اخلاقی را موثرتر هست. من هم اعتقاد دارم باید به نظر کارشناسان احترام گذاشت. حضور زنان در ورزشگاه ها در ایجاد فضای اخلاقی موثر هست. علت بعضی روحانیون جهت عدم حضور زنان در ورزشگاه ها عدم رعایت اخلاق هست. این مورد اگر فرهنگسازی شود و منطقی حکمی ارائه شود و عرف هم آن منطق را بپذیرد آن وقت فقها نیز اعلام خواهند کرد که به لحاظ پرسشها شرعی و اخلاقی حضور زنان در ورزشگاه بلااشکال است.

زنان را جذب کنید نه دفع

به رغم اینکه امروز زنان جامعه بیش از ۵۰ درصد از فارغ التحصیلان را تشکیل می دهند، ولی حدود۲۰ درصد از مناصب آن هم نه موقعیت های عالی، در اختیاز زنان قرار گرفته هست. با وجود اینکه در مقاطعی حتی وزیر زن وجود داشته آیا به این عنوان توجه نمی شود؟

قرآن کریم می فرماید «بپرسید از اهل علم در چیز های که نمی دانید» این عنوان را باید ملاک قرار داد. شایسته سالاری به این معناست که هر شخصی شایسته هست، باید در موقعیت تخصصی خود به فعالیت بپردازد. در شایسته سالاری بحث زن و مرد مطرح نیست. شایسته سالاری به این معناست که اگر زنی از تخصص مورد نیاز برخوردار هست، در هر منصبی حتی در راس وزارتخانه، باید مورد استفاده قرار بگیرد. مسئولان نیز باید شایسته سالاری را ملاک قرار دهند. اگر زنان تخصصی دارند باید از آن استفاده شود. کما اینکه درحال حاضر تعداد بانون تحصیلکرده بیش از قبل هست. در وزارتخانه ها هم همین طور هست. در پست های مهم مانند فرمانداری و استانداری باید از زنان لایق استفاده کرد. در این زمینه باید فرهنگسازی صورت بگیرد تا زنان لایق بتوانند لیاقت خود را نشان داده تا جامعه اسلامی از تخصص آنان استفاده کند. این مورد نیاز به بسترسازی فرهنگی دارد.

اگر به حقوق زنان و استفاده از تخصص آنها توجه نشود، آیا زنان به سمت رفتارهای غیرمنطقی یا حاشیه گزینی نخواهند رفت؟

طبیعتا اگر کسی احساس کند به استعداد، نبوغ و لیاقت او در جامعه توجه نمی شود و در مورد او با وجود تخصص و جایگاهش بی اعتنایی می شود،به طور طبیعی تصویر العمل نشان خواهد داد. این موارد باید از نظر روانشناسی و حتی جامعه شناسی مورد بررسی قرار بگیرد. بعضی کارها که از سوی دختران دیده می شود باید مورد مطالعه قرار بگیرد. این حرکات شاید به علت بها ندادن به دختران باشد. به عبارت بهتر حرکت های واکنشی از سوی دختران به خاطر نادیده گرفتن آنهاست و جهت احقاق حق و حقوق خود دست به حرکاتی می زنند. این موارد باید به وسیله نخبگان سیاسی، علما و سیاسیون و مدیران کلان جامعه مورد مطالعه قرار بگیرد.

با وجود اینکه در قواعد فقهی و قانونی حقوق زنان به رسمیت آشنا شده است ولی بعضی از این قواعد رعایت نمی شوند. ارزیابی شما چیست؟

مسائل زنان به هنجارها و ناهنجاری های عرفی و اجتماعی تبدیل شده است هست. به طورکلی بحث عرف و هنجارها و ناهنجاری های اجتماعی باید مورد بررسی قرار گیرد. بعضی از زنان، جامعه کشور عزیزمان ایران را با سایر کشورهای اسلامی مورد مقایسه قرار می دهند. زنان ما آگاه هستند. دقیقا می دانند که حقوق اجتماعی آنان در مقایسه با سایر کشورهای اسلامی در چه سطحی هست. آنها سوالاتی دارند. زنان می پرسند آیا در فلان کشور اسلامی زنان می توانند به ورزشگاه بروند ولی در کشور عزیزمان ایران نه؟ زنان واقعا به دنبال علت چنین موضوعاتی هستند. آنها پاسخ منطقی می خواهند و منطق را می پذیرند.

چنین سوالاتی باید به وسیله کارشناسان پاسخ داده شود در غیراین صورت شاهد حرکات واکنشی از سوی آنها خواهیم بود. اگر ما منطق خود را به خوبی توضیح داده و تبیین کنیم چنین مسائلی تبدیل به عقده نشده و شاهد رفتارهای واکنشی نخواهیم بود. زنان نماینده مجلس به خوبی جهت بررسی این موارد می توانند نقش ایفا کنند. این موارد باید در کمیسیون های فرهنگی و علمی مورد بحث قرار بگیرد. ملت کشور عزیزمان ایران ملت با هوش و با فرهنگی هستند. زنان ایرانی از سطح علمی و فرهنگی بالایی برخوردارند، با برخورد های چکشی نمی توان پرسشها زنان را حل کرد. برخورد چکشی واکنش‌ها واکنشی به دنبال خواهد داشت. ولی مواجهه منطقی و عالمانه می تواند آرامش را حاکم کند.

آیا در فقه و بین علمای اخلاق محدودیت جهت زنان وجود دارد؟

محدودیت مفهومی وسیع هست. بشر به طورکلی با محدودیت مواجه هست. بعضی محدودیت ها را محیط زیست بر ما تحمیل می کند و نمی توان آن را انکار کرد. محدودیت های طبیعی در این عالم بسیار هست. دینداری و التزام به دین هم یک سری قواعد را جهت زن و مرد به وجود می آورد. کسی که ملتزم به عقیده ای باشد، باید التزامات آن را بپذیرد. الزاماتی از ناحیه دین متوجه زن و مرد دیندار خواهد شد. دین باوری و دینداری تعهد و مسئولیت می آورد و رفتارهای ما طبق تفکر و اندیشه ای است که آن را گزینش می کنیم.

ما باید منطق محدودیت ها را به درستی درک کنیم. در مساله حجاب و عفت باید با منطق با جوانان سخن گفت. تاکید من بر این است که احکام اسلام باید همراه با ارائه منطق باشد. باید با منطق عقلانی و روشن، در برخورد با پرسشها واکنش‌ها کرد. منطق حجاب باید بر پایه عفت و پاکدامنی روشن شود. هنجارهای عرفی نیز باید از سوی مردم جامعه رعایت شود. در این مباحث منطق مهم هست. استدلال و برهان و روشنگری باید از قدرت مورد نیاز برخوردار باشد تا اکثریت جامعه این منطق را بپذیرند. در غیراین صورت شکاف ها عمیق خواهد شد.

واژه های کلیدی: ایران | اسلامی | ایرانی | جامعه اسلامی | کشورهای دیگر | اخبار سیاسی و اجتماعی