جای خالی علاقه در سینمای ایران

عبارات مهم : سینما

موفقیت فیلم هایی با محوریت معضلات جامعه، منجر به حرکت بسیاری از فیلمسازان به ساخت این نوع فیلم ها شده است و توجیه آنها جهت ایجاد این یکنواختی و منفی گرایی مطلق، بیان واقعیت های امروز جامعه هست. در حال حاضر اکثرا فیلم هایی با محوریت فقر، جنایت، اعتیاد و … روی پرده سینماست و در حاشیه، اندکی به روابط باعشق اشاره می شود. بعضی شرایط فرهنگی و ممیزی ها را مانع انگیزه فیلمسازان در ساخت چنین آثاری می دانند، در حالی که در آخرهای دهه ۶۰ و نیمه دهه ۷۰ با وجود ممیزی ها، فیلم های باعشق بیشتری از امروز، اکران شد.

بیژن بیرنگ ، کارگردان سینما و تلویزیون فیلم های متعددی از جمله، «سیندرلا» را با درونمایه باعشق ساخته است و به تولید فیلم هایی با اندیشه مثبت تاکید دارد. او در گفت وگو با «وقایع اتفاقیه» شروع از بین بردن فیلم هایی با محوریت علاقه از سینما را ناشی از تلویزیون می داند: «حذف مفهوم علاقه از زمانی که کلماتی مثل دلبستگی و علاقه مندی جایگزین واژه علاقه در تلویزیون شد، نخستین گام جهت دوری هنر از این مفهوم متعالی ایجاد شد.

در فیلم های دنیا به این عنوان پرداخته می شود و ما در بی عشقی مطلق تنها به واقعیت های تلخ جامعه می پردازیم.فیلمساز هیچ رسالتی جهت بازتاب واقعیت های اجتماعی ندارد بلکه وظیفه او به تصویر نشاندن لحظات قشنگی است که مخاطب به دنبال آنهاست. تئوری واقع گرایی در سینما با توجه به شرایط امروز جامعه، شکست خورده و این مسئله از بازدهی اقتصادی سینما محسوس است.

چه کسی گفته سینما جایگاه بیان واقعیت های اجتماع است؟» بیرنگ در ادامه به نارضایتی اهل سینما از ساخت فیلم هایی با مضامین تکراری اشاره می کند: «بازیگران نیز از فوت علاقه در آثار سینمایی ناراضی هستند و گویا نویسندگان ما نیز از علاقه دور شده است اند. نسل جوان، علاقه به معنای گذشته را حس نمی کند لیکن همه راه ها در پی شدت یافتن بی عشقی است و هنر ما با واقع گرایی در برابر حیات این مفهوم می ایستد.»

این هنرمند در آخر تاکید می کند: «من دوست دارم به زودی فیلمی باعشق بسازم لیکن علاقه قصه ای تکراری ولی تازه و پرطرفدار است». کاوه صباغ زاده، کارگردان جوان سینماست که نخستین ساخته او با محوریت یک داستان باعشق مورد استقبال مخاطبان قرار گرفته است او نیز بر این باور است که تکرار فیلم هایی با نگاه به معضلات اجتماعی از ضعف سینمای امروز کشور عزیزمان ایران نشات می گیرد. صباغ زاده در این باره به «وقایع اتفاقیه» گفت: «خلاقیت در سینما از بین رفته.

من سینمای فرهادی را خیلی دوست دارم لیکن او در عین قصه گویی یک معضل اجتماعی را نیز بیان می کند ولی سایر همکاران پیروی این کارگردان، یک مسئله اجتماعی را بدون قصه گویی مطرح می کنند و در نهایت مخاطب، شاهد اثری است که رنگ و بوی فیلم سینمایی ندارد بلکه تنها یک مستند اجتماعی هست. در شرایطی که مخاطب در دنیا به دنبال قصه هست، سینماگران ما فقط به واقع نمایی می پردازند. مباحث باعشق بستر خوبی جهت قصه پردازی در سینما است.

سینمای امروز کشور فیلم هایی را ارائه می دهد که ما هر روز به طور رایگان همه آن فیلم ها را به طور واقعی در خیابان می بینیم، در حالی که مخاطب با پرداخت هزینه جهت خرید بلیت و صرف وقت جهت تماشای فیلم در پی لحظات و ریتمی متفاوت از زندگی عادی است». صباغ زاده کمبود مضمون باعشق در فیلم ها را دلیلی جهت کم توجهی مخاطب به سینما می بیند. این کارگردان به کم کردن استقبال مخاطبان از سینما اشاره می کند: «در دوره ای کوتاه تاکید به مباحث اجتماعی در سینما مورد توجه همگان قرار داده شد ولی ادامه و تکرار آن امروز باعث دلزدگی مخاطب شده است و نمی دانم دوستان با چه انگیزه ای همچنان این جریان را دنبال می کنند.

زمانی ساخت آثار باعشق با ممیزی های متعددی رو به رو بود ولی امروز دیگر شرایط اندکی بهتر شده است است».محمد حمزه ای، فیلمساز جوان که نخستین فیلم او به نام «آذر» با تاکید بر قصه اجتماعی در حال اکران هست، فیلم باعشق را نیاز سینمای امروز و مخاطبان این هنر می داند. او در این باره به «وقایع اتفاقیه» می گوید: «اوایل انقلاب ساخت فیلم های باعشق تابو بود و از دهه ۷۰ ، فضا اندکی بهتر شد و فیلم هایی با تم ملودرام ساخته شد که از جمله محبوب ترین آنها «عاشقانه» اثر علیرضا داوودنژاد را می توان بر شمرد. از وقت دولت خاتمی تولیدات سینمایی عوض کردن کرد و شرایط ساخت فیلم هایی با نگاه اجتماعی زیاد شد». حمزه ای همچنین به تقلید فیلمسازان تاکید می کند: «از طرفی فیلم های موفق اجتماعی منجر به توجه زیاد فیلمساز در ساخت آثاری با زمینه های اجتماعی شد.

برخی فیلمسازان به دنبال این هستند که کدام کارگردان زیاد مورد استقبال مخاطب قرار گرفته تا راه او را عینا تکرار کنند و این ظلم به بیننده فیلم هاست. جوانان آخرهای دهه ۶۰ و ۷۰ نیاز بیشتری به فیلم هایی با مضامین باعشق دارند و البته همه سنین هر لحظه از مفهوم علاقه در هنرهای متفاوت استقبال می کنند. جوانان دهه ۵۰ که دوران بلوغ ارزش همزمان با جنگ بوده اکنون در مرز ۴۰ سالگی بیش از هر کسی محتاج تماشا و درک علاقه هستند.»

سینماگران حتی افرادی که اکنون فیلم هایی با فضاهای اجتماعی تلخ را در حال اکران دارند، جای خالی فیلم های باعشق را معضل سینما می دانند. سینما به عنوان رسانه، علاوه بر سرگرمی، ناخودآگاه جامعه را تحت تاثیر قرار می دهد. همچنین بر اساس تاکید بسیاری از صاحب نظران سینمایی، رسالت سینما واقع گرایی و انتقال خبر اجتماعی صرف نیست.

جای خالی علاقه در سینمای کشور عزیزمان ایران

روزنامه وقایع

واژه های کلیدی: سینما | مخاطب | سینمای | سینمایی | کارگردان | سینماگران | خبر اجتماعی | معضلات اجتماعی