مرتضی نبوی در گفت وگویی با تسنیم از هجمه اصلاح طلبان به آیت الله هاشمی بعد از انتخابات دوم خرداد ۷۶ روایت کرد.
دل پُر آیت الله هاشمی از احمدی نژاد
عبارات مهم : انتخابات
مرتضی نبوی در گفت وگویی با تسنیم از هجمه اصلاح طلبان به آیت الله هاشمی بعد از انتخابات دوم خرداد ۷۶ روایت کرد.
دل پُر آیت‌الله هاشمی از احمدی‌نژاد
در ادامه بخش هایی از این گفتگو را بخوانید؛
اصلاح طلبان یا همان جناح چپ سابق، در دهه ۷۰ انتقادات تندی نسبت به آقای هاشمی داشتند و از تعابیری مثل عالیجناب سرخ پوش جهت ایشان استفاده می کردند، آن هم در شرایطی که چنین انتقاداتی به مرحوم هاشمی در جامعه بی سابقه بود. ولی همین جریان در اواسط دهه ۸۰ به خاص در انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۴ از آقای هاشمی حمایت کردند. آیا این عوض کردن رویکرد، عوض کردن مواضع آقای هاشمی بود؟
مرتضی نبوی در گفت وگویی با تسنیم از هجمه اصلاح طلبان به آیت الله هاشمی بعد از انتخابات دوم خرداد ۷۶ روایت کرد.
من اینجا باید یک سابقه تاریخی بگویم تا عنوان روشن شود. اوایل انقلاب یعنی در آستانه تشکیل مجلس سوم، مجمع روحانیون مبارز تأسیس شد، در واقع بعضی از روحانیونی که عضو جامعه روحانیت مبارز بودند، مثل مردها کروبی، دعایی، خاتمی و… این حزب را تشکیل دادند. حضرت امام(ره) هم تأسیس این مجمع را تأیید کردند.
در دوره نخست وزیری مهندس موسوی این افراد وارد مجلس سوم شدند و اکثریت مجلس را پیدا کردند و خود را به عنوان طیف چپ معرفی کردند چون می گفتند طرفدار اقتصاد دولتی هستند یعنی از مواضع اقتصادی نخست وزیر وقت یعنی مهندس موسوی حمایت می کردند که می درخواست کردند اقتصاد را دولتی کنند. این مجمع رقیب خود را جریان راست معرفی می کرد چون این جریان با دولتی کردن زندگی مردم مخالف بود. جریان راست می گفت اینکه در وقت جنگ بعضی اقلام اساسی به وسیله دولت به شکل کوپنی به مردم داده شود، ایرادی ندارد ولی اینکه دولت روی همه زندگی مردم دست بگذارد و زندگی مردم را کنترل دولتی داشته باشد، صحیح نیست.
طیف چپ در سال ۷۶ عوض کردن نام داد و خود را اصلاح طلبان معرفی کردند. در اوایل انقلاب طیف چپ و عاملان با هم بودند و هردو در قالب طیف چپ تعریف می شدند ولی بعد از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ و ورود به مرحله سازندگی، طیف چپ به دو دسته تقسیم شدند؛ یک قسمت همچنان به اقتصاد دولتی تأکید داشتند و طیف دیگر می گفتند “این اعتقاد ما فقط مربوط به وقت جنگ بود که در رأس این جریان خود آقای هاشمی قرار داشت”.
دل پُر آیت‌الله هاشمی از احمدی‌نژاد
آقای هاشمی در وقت جنگ هنگامی که به نماز جمعه می آمد، موضع اقتصادی دولت مهندس موسوی را تئوریزه می کرد ولی بعد از جنگ، نظر ایشان عوض شد. یک سری از اشخاص طیف چپ هم وارد دولت آقای هاشمی شدند و به نوعی به شخصیت های سوپر راست تبدیل شدند، البته به تعبیر خود آنها تبدیل به چپ تازه شدند و در آخرهای دولت اول آقای هاشمی، حزب عاملان سازندگی را تشکیل دادند. بعد اعضای حزب عاملان سازندگی هم جزو چپ های سابق بودند.
علت تشکیل حزب عاملان سازندگی جهت این بود که می گفتند اکثریت مجلس چهارم که جناح راست و از اعضای جامعه روحانیت مبارز بودند، با دولت بد برخورد کردند و در حالی که قرار بوده مطیع دولت باشند ولی منتقد دولت شدند. البته مجلس چهارم به خلاف مجلس سوم تنش زیادی با دولت آقای هاشمی نداشت ولی در مواقعی که فکر می کرد به مردم فشار می آید، در برابر تصمیمات دولت هاشمی ایستادگی می کرد که همین مخالفت ها جهت دولتمردان آقای هاشمی سخت بود، بنابراین گفتند “حزب عاملان را تشکیل می دهیم تا اکثریت مجلس پنجم طرفدار سردار سازندگی باشند”. البته در مجلس پنجم هم اکثریت با طرفداران جامعه روحانیت مبارز بود ولی اشخاص تازه وابسته به عاملان همچون فائزه هاشمی، آقای مرعشی، مجید انصاری و بعضی از اعضای منزل کارگر هم وارد مجلس شدند.
مرتضی نبوی در گفت وگویی با تسنیم از هجمه اصلاح طلبان به آیت الله هاشمی بعد از انتخابات دوم خرداد ۷۶ روایت کرد.
وقتی به انتخابات سال ۷۶ رسیدیم، آقای ناطق نوری که ریاست مجلس چهارم و پنجم را به عهده داشت، از طرف جامعه روحانیت مبارز کاندیدای ریاست جمهوری شد و از آن طرف هم آقای خاتمی که مورد حمایت مجمع روحانیون مبارز و طیف چپ بود، کاندیدای ریاست جمهوری شد. البته ناگفته نماند که آقای خاتمی به عنوان صورت ای مستقل وارد عرصه انتخابات شد.
نکته ای که اتفاق افتاد این بود که آقای هاشمی که خود از اعضای جامعه روحانیت مبارز بود، با کاندیداتوری آقای ناطق نوری جهت ریاست جمهوری به شدت مخالف بود. از طرفی جناح چپ که ارگان آنها روزنامه سلام بود، در دوران آقای هاشمی به شدت علیه ایشان موضع می گرفت و منتقد شدید سیاست های اقتصادی دولت آقای هاشمی بود. بعد در این شرایط آقای خاتمی از طیف چپ سابق و آقای ناطق از جناح راست وارد عرصه مسابقه شدند.
دل پُر آیت‌الله هاشمی از احمدی‌نژاد
از آنجا که آقای هاشمی مخالف کاندیداتوری آقای ناطق بود، در نتیجه عاملان یعنی طرفداران آقای هاشمی هم نه تنها از ناطق نوری حمایت نکردند بلکه پشت سر آقای خاتمی قرار گرفتند یعنی دوباره چپ های سنتی و تازه به هم ملحق شدند و در انتخابات با هم ائتلاف کردند و پیروز هم شدند.
حتی آقای هاشمی در نماز جمعه به نوعی ضربه ای به آقای ناطق نوری زد و گفت “من جلوی تقلب را می گیرم”. چون در آن ایام شایعه شده است بود که قرار است در انتخابات تقلب شود و ایشان گفت “من اجازه تقلب نمی دهم” و مهر تأییدی بر احتمال تقلب در انتخابات زد. همین عنوان در افکار عمومی موجب شد تا مردم به سمت آقای خاتمی بروند.
پس از پیروزی آقای خاتمی در انتخابات ۷۶ وقت تشکیل مجلس ششم فرا رسید. در آن ایام حزب عاملان و جریان چپ لیست مشترکی جهت حضور در انتخابات مجلس ششم دادند. در آن دوران که آقای هاشمی، ناآرامی هایی را که بعد از انتخابات ۷۶ در کشور رخ داده بود، حس کرد، تصمیم گرفت کاندیدای مجلس شود تا به واسطه حضور در جایگاه ریاست مجلس، این اوضاع را کنترل کند.
اینجا بود که جریان اصلاح طلب تازه و طرفداران آقای خاتمی نمک نشناسی کردند و پشتیبان خود در انتخابات ۷۶ را به باد نقد گرفته مورد حمله قرار دادند و به وسیله نشریه های متعدد خود اتهامات زیادی را متوجه آقای هاشمی کردند و گفتند ایشان عالیجناب سرخ پوش است و در قتل های زنجیره ای نقش دارد. آنها نمی درخواست کردند آقای هاشمی وارد مجلس شود، ترساندن هم کرده بودند که “نمی گذاریم وارد مجلس شوید.”، چون دلواپس بودند ایشان مدیر مجلس شود و ابتکار عمل مجلس دیگر در دست اصلاح طلبان رادیکال نباشد بنابراین طرفدار خود در انتخابات ریاست جمهوری را به این صورت مورد حملات شدید و تهمت و افترا قرار دادند.
در انتخابات مجلس ششم شاهد موج تخریب آقای هاشمی به وسیله اصلاح طلبان بودیم ولی در سال ۸۴ همین طیف تبدیل به مهم ترین حامی ایشان شدند. این عوض کردن رویکرد آیا حاصل عوض کردن در شخص آقای هاشمی بود؟
نبوی: در حقیقت آقای هاشمی یک سلوک سیاسی داشت و باید بگوییم که ایشان یک نخبه فوق العاده سیاسی هم بود یعنی با مهره های متفاوت در شطرنج سیاست بازی می کرد، بنابراین اینکه رفتارهای دوگانه ای را از یک طیف نسبت به آقای هاشمی شاهد باشیم، اتفاق عجیبی جهت آقای هاشمی نبود.
طیف اصلاحات هر لحظه مدعی بود که رأی قاطع مردم را پشت سر خود دارد و اگر هم مجلس هفتم را به طیف اصولگرا واگذار کرده ، مثلاً به علت نقش شورای نگهبان بود. آنها می گفتند “اگر تریبون و کاندیدا داشته باشیم، حتماً رأی می آوریم” بنابراین آقای معین را در انتخابات ریاست جمهوری ۸۴ نامزد خود معرفی کردند. ابتدا هم شورای نگهبان صلاحیت آقای معین را تأیید نکرد ولی بعد از حکم حکومتی مقام معظم رهبری صلاحیت وی تأیید شد و با صراحت هم از صدا و سیما تمام حرف های خود را با مردم زد ولی در انتخابات رأی نیاورد، اینجا بود که اصلاح طلبان متوجه شدند جامعه از آنها عبور کرده است و اگر در سال ۷۶ هم به آقای خاتمی رأی داده، به دنبال عوض کردن فشار اقتصادی دوران آقای هاشمی بوده است.
حتی در دولت اول آقای خاتمی بعضی طرفداران ایشان می گفتند “ما اصلاً وعده عوض کردن وضع موجود را نداده بودیم و نشانه ما توسعه سیاسی بود” که آن اتفاقات در سال های ۷۶، ۷۷ و ۷۸ در کشور رخ داد، بنابراین در سال ۸۴ مردم با رأی خود نشان دادند که از اصلاح طلبان رادیکال عبور کرده اند و اصلاح طلبان هم متوجه شدند که قافیه را بدجور باختند و احمدی نژادی رأی آورد که رقیب مهم آقای هاشمی بود.
آقای هاشمی هم از احمدی نژاد دل پری داشت و از طرفی از جریان اصولگرا و راست سنتی هم فاصله گرفته بود و حتی از کاندیدای این جریان یعنی آقای ناطق حمایت نکرده بود، بنابراین بعد از این انتخابات هم اصلاح طلبان احساس کردند مهره مهمی همچون آقای هاشمی را از دست داده اند و هم آقای هاشمی هم جهت بازی در صحنه سیاست با این طیف مرافقتی را انجام داد و به نوعی از آنها حمایت کرد، ضمن اینکه با رفتارهای رادیکال این جریان موافق نبود.
نسبت جناح راست با آقای هاشمی را چگونه ارزیابی می کنید؟ ایشان در برهه ای لیدر جریان راست بودند ولی بعد از مدتی بنا به همان توضیحات شما از این جناح فاصله گرفتند.
بنده این عنوان را که آقای هاشمی لیدر جریان راست بودند، در سابقه ایشان نمی بینم. البته آقای هاشمی از مؤسسین حزب جمهوری اسلامی بودند ولی ایشان از اوایل انقلاب یک جایگاه فراجناحی جهت خود قائل بودند، به طور مثال هنگامی که مدیر جمهور بودند، می گفتند “من تلاش کردم در گزینش وزرا و استانداران خود از هر دو طیف استفاده کنم.”، یعنی مبنای ایشان این بود که با همه کار کنند و هر دو جناح را زیر پوشش خود داشته باشند.
بنابراین نمی توانیم بگوییم ایشان لیدر جناح راست بوده هست. ایشان جزو سران حزب جمهوری و جامعه روحانیت بود ولی نمی توانیم بگوییم لیدر جریان راست بوده هست. ما فکر می کردیم ایشان می تواند در کشور جریان سومی را به عنوان چکش تعادل راه بیندازد که در این مقام هم برنیامد.
واژه های کلیدی: انتخابات | اصلاح طلب | ریاست مجلس | اصلاح طلبان | فائزه هاشمی | ریاست جمهوری | انتخابات مجلس | انتخابات ریاست جمهوری
