ناگفته های فاطمه هاشمی

عبارات مهم : وصیتنامه

«آیت ا… هاشمی زنده است.» این را می توان از واکنش‌ها مردم و خانواده ایشان متوجه شد. هنوز هم هرجا پای «اعتدال» و «عقلانیت» به میان می آید، ناخودآگاه همه به یاد آیت ا… هاشمی می افتند. نزدیکان وآشنایان آیت ا… هاشمی هنوز هم باور ندارند و یا دوست ندارند باور کنند که ایشان در بینشان نیست. به همین علت نیز هرکدام از نزدیکان ایشان به صورت غیرمحسوس و به شکل های متفاوت از واقعیت درگذشت ایشان طفره می رود و دوست دارد به شکلی واکنش‌ها کند که گویی «آیت ا…» هنوز هم زنده است.

ناگفته‌های فاطمه هاشمی

راز دوام و مقبولیت آیت ا… هاشمی چیست که هیچ کس در آستانه سالگرد وفاتش حاضر نیست درگذشت ایشان را باور کند؟ آیا تاریخ به این پرسش پاسخ خواهد داد؟ «آرمان» با فاطمه هاشمی رفسنجانی فرزند ارشد آیت ا… هاشمی راجع به بااهمیت ترین اتفاقات کشور و خانواده آیت ا… هاشمی گفت وگو کرده که در ادامه متن آن را می خوانید.

شما از اینکه در انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۶ از آقای روحانی حمایت کردید، پشیمان هستید؟ نظر شما راجع به کسانی که در این زمینه اظهار پشیمانی می کنند، چیست؟

«آیت ا… هاشمی زنده است.» این را می توان از واکنش‌ها مردم و خانواده ایشان متوجه شد. هنوز هم هرجا پای «اعتدال» و «عقلانیت» به میان می آید، ناخودآگاه همه به یاد

خیر؛ بنده به هیچ عنوان از اینکه از آقای روحانی حمایت کردم، پیشمان نیستم. بعضی عنوان می کنند عملکرد آقای روحانی رضایت بخش نبوده و به همین علت اظهار پشیمانی می کنند. با این وجود به نظر من عالی ترین گزینه جهت ریاست جمهوری کشور آقای روحانی بوده و به همین علت نیز ما از ایشان حمایت کردیم. نباید به عملکرد دولت به صورت سیاه و سفید نگاه کرد بلکه باید نقاط منفی و مثبت را باهم در نظر گرفت. آقای روحانی به علت اینکه باید در نهایت به مردم پاسخگو باشد، ممکن است نتواند به همه مطالبات حامیان انتخاباتی خود پاسخ مثبت بدهد و این مساله ای کاملا طبیعی هست. باید به آقای روحانی وقت داد تا بتواند به شعارهایی که در دوران انتخابات مطرح کرده جامه عمل بپوشاند و نباید سریع قضاوت کرد.

ارزیابی شما از عملکرد دولت دوازدهم چیست؟ چه نقاط قوت و ضعفی در رویکرد دولت آقای روحانی وجود دارد؟

بدون شک در شرایط کنونی بااهمیت ترین چالش کشور و مردم پرسشها اقتصادی است و به همین علت آقای روحانی باید در این زمینه جدیت و تلاش بیشتری از خود نشان بدهند. از سوی دیگر اغلب خانواده های کشور با مسئله بیکاری مواجه شده است اند و به همین علت اشتغال به یکی از بااهمیت ترین مطالبات مردم از دولت تبدیل شده است هست. توصیه دیگر اینکه به نظر من بی انگیزگی در بین مردم و به خصوص جوانان زیاد از گذشته شده است هست. به همین علت آقای روحانی باید با برنامه ریزی دقیق تری به حل پرسشها کشور بپردازد.

با توجه به رویکردی که دولت آقای روحانی در پیش گرفته این احتمال وجود دارد که بین دولت و بدنه اجتماعی آقای روحانی در سال های آینده فاصله ایجاد شود؟

ناگفته‌های فاطمه هاشمی

آقای روحانی هیچ گاه یک شخصیت اصلاح طلب به شمار نمی رفته و نظر های ایشان نیز هیچ گاه مانند یک اصلاح طلب نبوده هست. در سال ۹۲ و همچنین سال ۹۶ شرایطی در کشور به وجود آمد که اصلاح طلبان تصمیم گرفتند از آقای روحانی حمایت کنند. علت این مساله نیز قرابت های فکری و نظری بودکه بین آقای روحانی و جریان اصلاحات وجود داشت. به نظر من اصلاح طلبانی که به دولت آقای روحانی انتقاد می کنند و قصد دارند از دولت فاصله بگیرند، رویکرد اشتباهی در پیش گرفته اند و نباید این مسیر را ادامه بدهند.

برخی از اصلاح طلبان باید با نگاهی به گذشته از رفتاری که با آیت ا… هاشمی در دولت سازندگی داشتند، درس عبرت بگیرند و با آقای روحانی نیز همان رفتاری را انجا ندهند که با آیت ا… هاشمی داشتند. در آن مقطع زمانی، بعضی از اصلاح طلبان در روزنامه هایی مانند روزنامه «سلام» بیشترین انتقادها را به رویکرد دولت آیت ا… هاشمی وارد می کردند. این در حالی است که این افراد خیلی سریع به اشتباه خود پی بردند. بنده در این زمینه مثالی می زنم؛ هنگامی که عراق به کویت حمله کرد بعضی از اصلاح طلبان و از جمله افرادی مانند آقای موسوی خوئینی ها که در آن مقطع مدیر مرکز تحقیقات استراتژیک و نماینده مجلس بودند، استدلال می کردند که دولت کشور عزیزمان ایران نیز باید با صدام در زمینه حمله به کویت همکاری داشته باشد.

«آیت ا… هاشمی زنده است.» این را می توان از واکنش‌ها مردم و خانواده ایشان متوجه شد. هنوز هم هرجا پای «اعتدال» و «عقلانیت» به میان می آید، ناخودآگاه همه به یاد

این در حالی است که هیچ منطقی در این زمینه وجود نداشت. در شرایط کنونی من در حال جمع آوری مقدمه های کتاب های آیت ا… هاشمی هستم و قصد دارم این مقدمه ها را به صورت یک کتاب منتشر کنم. در نوشته های آیت ا… هاشمی این مساله وجود دارد که همه اختلافاتی که امروز در فضای سیاسی کشور وجود دارد، ریشه در سال های اولیه بعد از انقلاب و به خصوص یک سال اول بعد از پیروزی انقلاب دارد. آیت ا… هاشمی در اغلب این نوشته ها به این توصیه اشاره می کند که ما به جای اینکه به پرسشها مهم و مهم کشور بپردازیم، زیاد درگیر حاشیه ها شدیم. ایشان اشاره می کنند که اغلب این اختلافات نیز بر سر قدرت بود.

اگر آیت ا… هاشمی را معیار اعتدالگرایی و میانه روی در فضای سیاسی کشور عزیزمان ایران قلمداد کنیم، مشی اعتدالی آقای روحانی به چه میزان به اعتدال مورد نظر آیت ا… هاشمی نزدیک است؟ آیا اعتدالگرایی مورد نظر آقای روحانی به محافظه کاری تبدیل نشده است؟

به نظرمن هیچ شباهتی بین اعتدالگرایی آیت ا… هاشمی و آقای روحانی وجود ندارد. بعضی به شکل عجیبی تلاش می کنند افراد را به هم شبیه کنند. این در حالی است که هر کسی منش، استراتژی و روش خاص خود را دارد. به همین علت نیز افراد را باید با منش و راهبردهایی که در نظر داشتند، باهم مقایسه کرد. بعضی عنوان می کنند آقای روحانی ممکن است بعد از دوران ریاست جمهوری خود جایگاهی شبیه به آیت ا… هاشمی در بین دو جریان سیاسی پیدا کند و به نقطه تلاقی دو جریان سیاسی تبدیل شوند. با این وجود بنده با این افراد موافق نیستم و اعتقاد دارم بعید است این اتفاق رخ بدهد.

ناگفته‌های فاطمه هاشمی

سیاست های آقای ولایتی در دانشگاه آزاد به چه میزان در جهت رویکرد اعتدالی آیت ا… هاشمی بوده است؟

سیاست های آقای ولایتی در دانشگاه آزاد همراستا با سیاست های آیت ا… هاشمی نبوده هست. آیت ا… هاشمی همواره با آزادمنشی و سعه صدر با پرسشها دانشگاه آزاد برخورد می کردند. بنده به خاطر دارم هنگامی که آقای احمدی نژاد روی کار آمدند، بعضی از افراد حاضر در دانشگاه آزاد به ما می گفتند که با آیت ا… هاشمی این مساله را در میان بگذارید که بعضی از روسای دانشگاه آزاد طرفدار دولت آقای احمدی نژاد هستند و آیا چنین اتفاقی رخ داده است.

هنگامی که این مساله با آیت ا… هاشمی در میان گذاشته شد، ایشان عنوان کردند: «مگر هر کسی که طرفدار یک دولت هست، حق ندارد در این کشور زندگی کند؟» ایشان اعتقاد بودند اگر فردی دارای توانمندی و تعهد مورد نیاز جهت مدیریت در دانشگاه آزاد هست، باید از وی استفاده کرد و نظر های سیاسی افراد به خودشان مربوط هست. آیت ا… هاشمی در طول ۳۵ سال خدمتی که داشتند هیچ گاه به دنبال از بین بردن افراد و جریان های سیاسی نبودند. این درحالی است که دانشگاه آزاد الان حالت تصویر عمل می کند. بعضی عنوان می کنند آقای ولایتی از افراد نزدیک به آیت ا… هاشمی بوده اند و باید مشی ایشان را دنبال کنند. بنده در پاسخ به این افراد عنوان می کنم که آقای ولایتی یکی از وزرای دولت آیت ا… هاشمی بودند و نزدیکی خاصی در این زمینه وجود نداشته است.

آقای نعمت زاده و نژاد حسینیان نیز مانند آقای ولایتی وزیر کابینه آیت ا… هاشمی بودند. در نتیجه حضور در کابینه آ یت ا… هاشمی به منزله این نیست که ایشان نیز مشی مانند آیت ا… هاشمی داشته باشند. بنده بارها مشاهده کردم که آیت ا… هاشمی نسبت به عملکرد آقای ولایتی در وزارت خارجه انتقاد داشتند و به ایشان تذکر می دادند. در دولت آقای احمدی نژاد نیز آقای ولایتی بارها خدمت آ یت ا… هاشمی می رسیدند و نسبت به سیاست ها و عملکرد آقای احمدی نژاد و نزدیکانش انتقاد می کردند. آیت ا… هاشمی نیز در پاسخ به ایشان عنوان می کردند: «بنده که از این اتفاقات آگاه هستم. شما که مشاور مقام معظم رهبری هستید این پرسشها را با رهبری در میان بگذارید.»

امروز که ماهیت احمدی نژاد جهت همگان آشکار شده، همه به حقانیت نظر های آیت ا… هاشمی راجع به وی پی برده اند. آیت ا… هاشمی با توجه به چه قرائن و شواهدی به این نتیجه رسیده بودند که رویکرد احمدی نژاد جهت کشور مضر خواهد بود؟

شناخت آیت ا… هاشمی از احمدی نژاد به دوران استانداری وی در استان اردبیل بازمی گردد. به هر حال در وقت استانداری احمدی نژاد در اردبیل مشکلاتی در این استان به وجود آمده بود. از سوی دیگر در شهرداری احمدی نژاد در پایتخت کشور عزیزمان ایران نیز آیت ا … هاشمی واکنش‌ها و رویکردی از احمدی نژاد دیده بود که به این نتیجه رسیده بود حضور وی به عنوان مدیر جمهور در نهایت به کشور آسیب خواهد زد. آیت ا… هاشمی نسبت به همه افراد و پرسشها کشور آگاهی داشتند و با دقت اخبار و اتفاقات سیاسی را دنبال می کردند. بارها اتفاق افتاد که من قصد داشتم خبری تازه را به ایشان اطلاع بدهم. با این وجود هنگامی که خبر را با ایشان مطرح می کردم متوجه می شدم که ایشان خیلی سریعتر و با اطلاعات دقیقی از آن خبر آگاهی دارند. ایشان در طول شبانه روز همه خبرگزاری ها و روزنامه های موافق و مخالف را مطالعه می کردند و نسبت به اتفاقات کشور تسلط کامل داشتند. آیت ا… هاشمی در همان مقطع نیز خطر حضور آقای احمدی نژاد را با بزرگان نظام و از جمله مقام معظم رهبری در میان گذاشته بودند.

پس از رحلت آیت ا… هاشمی، کدام یک از اعضای خانواده ایشان ممنوع الخروج شدند و چرا؟

برخی از افراد خانواده از جمله فائزه، یاسر، پسر محسن و پسر فائزه ممنوع الخروج شده است بودند. با این وجود در شرایط کنونی پسر محسن و پسر فائزه ممنوع الخروج نیستند ولی از اوضاع فائزه و یاسر بی اطلاع هستم.

چرا آقای محسن هاشمی به رغم مطالبات زیادی که مردم جهت شهردارشدن ایشان داشتند، در نهایت ترجیح داد به شورای شهر برود؟

در این زمینه نظر های مختلفی وجود داشت و آقامحسن نیز ترجیح داد از خرد جمعی پیروی کند و به همین علت به شورای شهر رفت. محسن بعضی اوقات به ما می گفت: اگر شهردار پایتخت کشور عزیزمان ایران شوم می توانم اتفاقات بزرگی در شهر رقم بزنم. با این وجود اغلب اعضای خانواده و به خصوص مادرم با شهردارشدن ایشان مخالف بودند. مادرم خطاب به محسن عنوان می کردند مدیریت این شهرداری خیلی مسئله است و هم خودت اذیت می شوی و هم اینکه مورد تهاجم قرار می گیری.

سرنوشت وصیتنامه آیت ا… هاشمی چه شد؟ آیا هنوز وصیتنامه مهم پیدا نشده است؟

من ده روز بعد از رحلت آیت ا… هاشمی به مجمع رفتم تا لباس های پدرم را بیاورم. با این وجود به نظر می رسد همان شب رحلت ایشان مدارک و وسایل مهم محل کار آیت ا… هاشمی جمع آوری شده است است و به همین علت ما هنوز اطلاع دقیقی از این وسائل نداریم. البته ما هنوز دقیقا نمی دانم وصیتنامه در اتاق محل کار پدرم بوده یا خیر. پدرم در سال ۷۹ یک وصیتنامه نوشتند و بعد عنوان کردند که در آینده آن را تکمیل خواهند کرد.

من به خاطر دارم که پدرم دوبار اقدام به نوشتن وصیتنامه کردند. یک بار قبل از سفر به عراق و بار دیگر دو یا سه سال پیش بود که من وارد منزل پدرم شدم و مشاهده کردم که مادرم قصد دارد یک خط به وصیتنامه اش اضافه کند و از سوی دیگر پدرم نیز در حال نوشتن وصیتنامه بودند. با این وجود ما هنوز هیچ کدام از وصیتنامه ها را پیدا نکرده ایم و تنها وصیتنامه متعلق به سال ۷۹ در اختیار ماست. ما هنوز هم باور نداریم که شخصیتی مانند آیت ا… هاشمی از سال ۷۹ تاکنون هنوز وصیتنامه ننوشته باشند.

آیت ا… هاشمی قبل از انقلاب و قبل از اینکه به زندان بروند و همچنین زمانی که به جنگ رفتند نیز وصیتنامه نوشته اند. با این وجود تنها وصیتنامه موجود همان وصیتنامه سال ۷۹ هست. من روز شنبه یعنی یک روز قبل از درگذشت ایشان، کنار ایشان در مجمع بودم. پدرم مدارک و اسناد محرمانه را در دو کشوی میز و همچنین گاوصندوقی که در اتاق محل کارشان قرار داشت، نگهداری می کردند. روز رحلت پدر، من در حسینیه جماران در حال سوگواری بودم که محسن به من گفت: شما نمی دانید وصیتنامه پدر کجاست؟ من به محسن گفتم: وصتینامه باید در گاوصندوق پدر در منزل باشد و اگر آنجا نبود احتمالا باید در مجمع باشد. مثل اینکه محسن یکی از نزدیکان را به این دو محل می فرستند که در نهایت متوجه می شوند که وصیتنامه موجود نیست. البته در منزل پدرم محافظان نیز حضور داشتند و هنگامی که پدر و مادر به مسافرت می رفتند، درهای منزل باز بوده است.

اخیرا زن فائزه هاشمی راجع به آیت ا… هاشمی نکاتی را مطرح کردند.

بله، بعد از رحلت آیت ا… هاشمی من به شورای عالی امنیت ملی مراجعه و مطالبی را در این زمینه مطرح کردم و هنوز هم بر این باور هستم. من جهت خود شواهد و قرائنی داشتم و یکی دوبار نیز این پرسشها را با پدرم در میان گذاشته بودم. مسئولان به من گفتند که ما این مساله را بررسی خواهیم کرد.

اواخر سال ۹۶ بود که به من اطلاع دادند. مسئولان از من پرسش کردند که پدر شما زیاد با چه کسانی مراوده داشتند که من عنوان کردم پدرم زیاد با مادرم غذا می خوردند و بعد از مادرم هم با من بودند. به همین علت از من و مادرم درخواست کردند که در این زمینه آزمایش بدهیم و از ما آزمایش های مختلفی از جمله آزمایش ادرار گرفتند و ما را اسکن کردند. با این وجود من از یکی از مسئولان شنیدم که مادرم سه برابر حد مجاز آلودگی دارد و من هم آلوده بودم، ولی آلودگی ام پایین بوده است.

ما پیگیر نتیجه آزمایش ها بودیم. با این وجود یک روز محسن جهت گرفتن نتیجه آزمایش ها مراجعه کرد و بعد آنها را به چند دکتر نشان داده بود که پزشکان عنوان کرده بودند نتیجه آزمایش ها قابل استناد نیست و عددهای موجود باهم تناقض دارد. از سوی دیگر یک روز هم همه اعضای خانواده را دعوت کردند و توضیحاتی در این زمینه ارائه کردند. بعد از این جلسه من پیگیر عنوان بودم و در این زمینه با چندینه دکتر مشورت کردم.

آخرین بار چه زمانی بر سر مزار آیت ا… هاشمی حاضر شدید؟

من هر پنجشنبه سر مزار پدرم حاضر می شوم. معمولا نیز با مادر، یاسر و یا با پسرم می روم. البته اگر پنجشنبه ها بیمار باشم و یا اینکه مسافرت باشم، یک روز بعد از آن بر سر مزار بابا می روم.

آرمان

واژه های کلیدی: وصیتنامه | محسن هاشمی | احمدی نژاد | فائزه هاشمی | هاشمی رفسنجانی | اخبار سیاسی و اجتماعی