وقتی از شهره سلطانی می‌پرسیم آیا ایفای نقشی سخت در نمایش «بوی خواب» را پذیرفته، پاسخی می‌دهد که از لابه‌لای آن می‌توان به وجوه روان‌شناختی بازیگری پرتجربه هم نق
شهره سلطانی: زیاد در تئاتر زندگی می کنم تا درخانه ام!
عبارات مهم : تئاتر
نمایش بوی خواب را محمد چرمشیر نوشته و سهراب سلیمی آن را کارگردانی کرده هست؛ که روی صحنه آمده هست. با شهره سلطانی، بازیگر این نمایش به گفت وگو نشسته ایم.
بازی در چند نقش، مشکل های خودش را دارد. چطور بازی های متفاوت جهت این نقش ها طراحی کردید؟
من باید به این توجه می داشتم که این چهار زنی که نقششان را بازی می کنم، نباید چندان دچار عوض کردن و تحول می شدند تا شخصیت جان براون را به شک بیندازند. دشواری کار هم در همین بود. در نتیجه ناچار بودم با اندک تفاوتی از نظر صدا، لباس و نوع رفتار، این چهار زن را از هم متمایز کنم. البته جهت این که هم این چهار زن از هم تفکیک شوند و یکی بودن آنها را هم نشان دهم، کدی در نظر گرفته ام و حرکتی یکسان را در این چهار نفر می بینیم.
بازخورد تماشاگران را رصد کرده اید تا بدانید آنها راجع به این که چقدر این شخصیت ها توانسته اند شباهت را در عین تفاوت حفظ کنند، چه فکر می کنند؟
تلاش کردم این کاراکترها به عالی ترین شکل ممکن به نمایش گذاشته شود. نمی دانم چقدر موفق بوده ام، ولی بازخورد و برخورد مخاطبان به گونه ای بود که احساس غرور به من دست می دهد. هنوز این نقش جهت من تمام نشده است و هر شب به این فکر می کنم چه کاری انجام دهم که این شخصیت بهتر و باورپذیرتر ایفا شود.
بنابراین به این که هر شب از اجرای یک نمایش می تواند با شب گذشته آن تفاوت داشته باشد باور دارید… از چه راهی به این تغییرات می رسید؟ بداهه؟
بحث بر سر تکمیل هست. من هر شب تا آخرین اجرا تلاش می کنم شخصیت را تکمیل کنم. بخشی از این تحلیل در تمرین ها به دست می آید، ولی بخش اصلی، در پروسه اجرا شکل می گیرد. طبیعتا بعد از چند اجرا می توانم کامل تر از شب نخست نقش را به تصویر بکشم. همین وجه از تئاتر جهت ما جذابیت دارد. سال ها قبل که بازیگران سینما، تئاتر را دوست نداشتند و تمایلی به تئاترکارکردن نداشتند، به من می گفتند از تکراری که در تئاتر جریان دارد و این که هر شب یک نقش تکرار می شود، خوششان نمی آید و من به آنها می گفتم در تئاتر، تکرار وجود ندارد! هر شب یک اتفاق تازه می افتد. این اتفاق تازه ربطی به تماشاگر ندارد، جهت خود بازیگر اتفاق تازه می افتد.
در سینما و تئاتر بارها دیده ایم که حتی یک بازیگر بیش از ۲۰ نقش را بازی می کند. در همه آن موارد، ولی ما با ظاهر مواجهیم و چندان به شخصیت پردازی نمی رسیم. این در حالی است که شما در این نمایش، جهت هر چهار نقش، شخصیت ساخته اید. در نمایشنامه هم، اینقدر این چهار نفر، به شخصیت نزدیک شده است اند؟
حتما همین طور هست. حتی اگر من توانسته باشم شخصیت بسازم، به درک درست از نمایشنامه و نقش مربوط می شود. هر بازیگر تا زمانی که یک نمایشنامه را به درستی درک نکند و متوجه خصوصیات کاراکتر خود نشود، نمی تواند درست آن را بازی کند و من هم از این قاعده مستثنا نیستم. همواره در زمانی که می خواهم نقشی را دربیاورم، با خود بسیار کنکاش می کنم. با وجود این که بسیار دیر و در زمانی که تنها ده روز به اجرا باقی مانده بود، به گروه اضافه شدم، بسیار اتود زدم تا شخصیت را پیدا کردم. گاهی سهراب سلیمی به من می گفت ما آن قدر وقت نداریم که بخواهی اتود بزنی، ولی به او می گفتم من باید به نقش برسم. البته راهنمایی های سهراب سلیمی هم بسیار به من کمک کرد. در واقع بخشی از پروسه درآوردن نقش به خاطر شخصیت بسیار جست وجوگر خودم است که تلاش می کنم ریشه ای تمام نکات شخصیت را جهت خود تحلیل کنم. بخش دیگر به تجربه من در بازیگری مربوط می شود. همواره گفته ام در وهله نخست بازیگر تئاتر هستم چون از تئاتر کار خود را شروع کرده ام و منزل اول من تئاتر هست. آن قدر که در تئاتر حضور داشته ام شاید در منزل خودم زندگی نکرده ام! تمام دوران نوجوانی و جوانی من در تئاتر گذشته است.
دچار عوض کردن و تحول کردن یک شخصیت در آثار نمایشی، هر لحظه مبتنی بر قواعدی هست؛ ولی در نمایشی که چندان بلند نیست، کار مشکل به نظر می رسد. بخصوص که عوض کردن و تحولی که در شما به وجود می آید باید به مرور وقت باورپذیر باشد. جهت این باورپذیری چه کرده اید؟
اصولا نمایشی را گزینش نمی کنم که قرار باشد نقشی ساده را در آن ایفا کنم! فارغ از کارگردانی، در بیش از ۳۰ نمایش بازی کرد ه ام و حتما در نمایشی که جهت من اتفاق جدیدی را رقم نزند، وارد نمی شوم. امسال چند پیشنهاد جهت بازی در تئاتر داشتم، بعضی نمایش ها با کار تصویر من تداخل داشتند؛ درنتیجه متن را نخواندم و پاسخ منفی دادم، ولی بعضی از متون دیگر را خواندم و آنها را رد کردم. جهت من به عنوان بازیگری که شخصیت هایی با شرایط بسیار متفاوت را ایفا کرده ام، یکی از دلایلی که تصمیم گرفتم در نمایش «بوی خواب» حضور داشته باشم، این بود که قرار بود یکی باشم، ولی چهار آدم را نشان دهم و یک سیر تکاملی داشته باشم! شخصیتی که بازی می کنم، جاسوس و فاشیست هست، ولی درعین حال یک زن عاشق هم هست! وجوه متفاوت این شخصیت، جهت من بسیار جالب بود هرچند می دانستم کاری بسیار سخت را در پیش دارم، ولی باید این آدم را پیدا می کردم. بعد از آن که این آدم را پیدا کردم، پروسه تکامل شخصیت طی شد.
کارناوال ببینیم یا نمایش؟
شهره سلطانی، عمری را در تئاتر سپری کرده و از لحنش مشخص است چندان دل خوشی از حضور گسترده اهالی سینما در تئاتر ندارد. هنگامی که راجع به تفاوت های نمایش «بوی خواب» و دیگر نمایش هایی که پر هستند از بازیگران صورت و مطرح سینما حرف می زند، می شود این دلخوری را بوضوح دید: «تماشا کردن نمایش ما راحت نیست. بوی خواب، نمایشی است که مخاطبان تئاتر آن را دوست خواهند داشت و شاید مخاطبان معمولی ترجیح دهند کارناوال هایی را که در سالن های متفاوت اجرا می شوند ببیند، ولی مخاطب تئاتر با این اثر ارتباط برقرار می کند و من هم به قشقایی آمده ام تا تئاتر کار کنم. گزینش من جهت روی صحنه آمدن، شرکت در شوها و کارناوال ها نیست، من در تئاتر روی صحنه می روم.»
زیاد در تئاتر زندگی می‌کنم تا درخانه‌ام! / شهره سلطانی
جام جم آنلاین
واژه های کلیدی: تئاتر | سینما | نمایش | بازیگر | بازیگری | بازیگران | نمایشنامه | شهره سلطانی | بازیگران سینما
