سه توهم در بورس تهران

عبارات مهم : بازار

روند صعودی شاخص سهام در روزهای اخیر و ثبت رکوردهای تاریخی در هفته جاری، بورس را مورد توجه فعالان عرصه سرمایه گذاری قرار داد. بر همین اساس نیز اظهاراتی اطراف چگونگی حفظ شرایط فعلی بورس شنیده شد. تفکر نادرست در مورد رشد پایدار در بورس تهران، کمک دولت به بازار سهام و همچنین توقع رشد دسته جمعی صنایع متفاوت بورسی سه توهمی هستند که متاسفانه بسیاری از سهامداران و حتی سیاست گذاران بورسی با آن مواجه هستند. این سه عنوان سه تفکر نادرست و توهمی هستند که نشان می دهد معامله گران و سیاست گذاران یا از چگونگی سازوکار معاملات سهام اطلاع ندارند یا اینکه اهمیت زیادی جهت این عنوان قائل نیستند.در این باره باید گفت به طور قطع سیاست گذار در دوران رونق وظایفی دارد ولی این وظایف در جهت سه عنوان مطرح شده است نیست.

سه توهم در بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران

همان طور که اشاره شد در روزهای اخیر صحبت از رشد پایدار بورس و برتری بازار سهام نسبت به دیگر بازارهای مالی کشور به خاص از سوی سیاست گذاران و مدیران مهم این بازار گوش می رسد. گویی ذات نوسان محور بازار سهام به فراموشی سپرده شده است هست. در گام نخست و جهت پاسخ به این توهم باید گفت در شرایط فعلی باید صحبت از رونق پایدار بازار سهام مطرح باشد نه رشد پایدار. انتظار مداخله و کمک دولت به معاملات سهام و توقع بعضی بورس بازان از حرکت و رشد دسته جمعی تمام صنایع فعال در بازار نیز دو تفکر نادرست و درخواست های غیر منطقی و علی رغم اصول علم اقتصاد سرمایه گذاران و بعضا سیاست گذاران است که زیان های زیادی به بازار تحمیل خواهند کرد. در این گزارش به بررسی این تفکرات نادرست پرداخته و پاسخ هایی نیز جهت این موارد ارائه می شود.

وظیفه سیاست گذار در دوران رونق

در شرایطی که متغیرهای بورسی اوضاع رو به بهبودی را از خود نشان می دهند از یکسو تشریح اوضاع کنونی و از سوی دیگر حفظ این شرایط به عالی ترین نوع ممکن، وظیفه سیاست گذار را سنگین تر از قبل می کند. در این شرایط هر چند عوامل سیستماتیکی از قبیل روند کاهشی قیمت سود سپرده های بانکی می تواند به عنوان عاملی مهم در زیاد کردن ارزش گذاری سهام و به تبع آن رشد P/ E بازار مطرح باشد، این رونق نیازمند عوامل اساسی تر از سوی بدنه بازار هست؛ تلاش جهت برطرف محدودیت ها از قبیل از بین بردن دامنه نوسان و حجم مبنا، برطرف موانع توسعه به خصوص راهکارهایی جهت زیاد کردن شناوری پایین سهام شرکت های بورسی از طریق عرضه های اولیه و همچنین تلاش جهت زیاد کردن عمق تحلیلی معاملات با استفاده از ابزارهای مورد استفاده در بازارهای بین المللی از مواردی است که می تواند کارآیی بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران را زیاد کردن دهد و رونق پایدار بازار را به دنبال داشته باشد. در حالی که سه توهم مزبور که به آن اشاره شد، مسیری گمراه کننده پیش روی بازار قرار خواهد داد.

همگام با رکوردشکنی‌های متعدد اخیر در بورس تهران، توجه فعالان سرمایه‌گذاری به این بازار معطوف شده است هست. در این راستا صحبت‌هایی از سوی بعضی سهامداران، کارشناسا

رونقی که به غلط رشد تعبیر می شود

شنبه شب گذشته برنامه تیتر امشب شبکه خبر با حضور مقامات بورس و کارشناسان تالار شیشه ای به بررسی اوضاع بورس تخصیص داده شده است داشت. برنامه ای که هر چند با ارائه دلایلی از روند صعودی بازار و نظرات کارشناسانه همراه بود، ولی چند ضعف وبیراهه نیز داشت؛ در این برنامه صحبت هایی اطراف رشد پایدار بازار سهام مطرح شد. این درحالی است که نمی توان واژه رشد پایدار را جهت این بازار عنوان کرد. به عبارت دقیق تربا توجه به ذات نوسان پذیر بازار سهام نمی توان انتظار یک رشد مستمر را از آن داشت. بازار سهام در مقاطعی با رشد همراه می شود و بعد از یک دوره افزایش این روند اصلاح می شود. حتی ممکن است روندی نزولی را تجربه کند. ولی زمانی که صحبت از رونق پایدار بازار به میان می آید باید شاهد معاملات پررونق و با قدرت نسبتا بالایی بود. این عنوان در شرایط کنونی با توجه به رصد متغیرهای بورسی قابل مشاهده هست؛ زیاد کردن نسبت ارزش بازار سهام به نقدینگی و همچنین رشد نسبت قیمت به درآمد میانگین بازار (P/ E) را می توان از جمله نشانه های مثبت رونق قلمداد کرد.

در شرایط رونق در حالی میانگین ارزش روزانه معاملات با رشد همراه خواهد بود که عنوان به صورت یکپارچه و رشد دسته جمعی تمامی صنایع نخواهد بود. در گزارش پیشین «دنیای اقتصاد» که با عنوان «بورس بر فراز قله تاریخی» منتشر شد، با بررسی روند معاملاتی اخیر بر این عنوان تاکید شد. طبق این گزارش شاهد رونق سهام و عدم رشد دسته جمعی صنایع بورسی بودیم. به طوری که از ابتدای سال ۲۰ گروه با رشد شاخص و ۱۵ صنعت با افت نماگر خود مواجه بودند. عدم رشد دسته جمعی صنایع بورسی تاکید می کند رونق سهام به صورت هیجانی و صرفا بر اساس فشار نقدینگی رخ نداده و این عنوان نشانه های یک بازار کارآ است که با رونق پایدار همراه خواهد بود نه رشد مقطعی!

سه توهم در بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران

حفظ رونق با بازاری دوطرفه

در این میان رابطه مستقیمی میان حرکت شاخص و حجم معاملات وجود دارد؛ در حالی روزهای اخیر شاهد رشد شاخص کل بورس هستیم که میانگین حجم و ارزش معاملات روزانه نیز نسبت به دوره های قبل با زیاد کردن قابل توجهی همراه شده است هست. به این ترتیب، در شرایط افت قیمت ها در بورس تهران، همکاری معامله گران نیز به شدت کم کردن پیدا می کند. به نظر می رسد یکی از بااهمیت ترین دلایلی که به موجب آن رابطه مستقیمی میان نوسانات شاخص بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران و حجم معاملات برقرار شده است هست، یکطرفه بودن بازار به علت عدم تنوع ابزارهای معاملاتی هست. به عبارتی به علت نبود ابزارهای متنوع در بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران سهامداران تنها در وقت هایی که شاخص بورس روندی صعودی دارد، سود کسب می کنند. بر این اساس در وقت رکود، بازار سهام جذابیتی جهت سرمایه گذار ندارد و به همین علت در این دوره ها، حجم معاملات افت محسوسی را تجربه می کند.

این در حالی است که در بورس های پیشرفته در وقت رکود بازار سهام با استفاده از ابزارهای مالی متنوع، سرمایه گذاران استراتژی های گوناگونی در پیش می گیرند و به فعالیت می پردازند. به این ترتیب از بااهمیت ترین مزایای این ابزارهای مالی می توان به امکان کسب سود حتی در شرایط رکودی و افت قیمت ها اشاره کرد. ابزارهایی همچون ابزار مشتقه، اختیار سهام و آپشن های متفاوت علاوه بر عمق بخشی به بازار سهام باعث می شوند تا سهامداران حتی در شرایط نزولی نیز به فعالیت خود در بازار ادامه دهند.ابزارهایی که جای خالی آنها در بورس ما به خوبی نمایان هست. در واقع در شرایط کنونی که بازار روندی مثبت در پیش گرفته، نهاد سیاست گذار باید با طراحی و به کار گیری این قبیل ابزارها، بازاری دوطرفه را ایجاد کند. بازاری که در شرایط منفی و افت شاخص نیز همچنان با به کارگیری این ابزارها، چرخش حجم بالایی از معاملات را تجربه کند. در این شرایط می توان به رونقی پایدار دست یافت.

همگام با رکوردشکنی‌های متعدد اخیر در بورس تهران، توجه فعالان سرمایه‌گذاری به این بازار معطوف شده است هست. در این راستا صحبت‌هایی از سوی بعضی سهامداران، کارشناسا

توهمی به نام کمک دولت به بورس

دومین توهم موجود که در روزهای اخیر همگام با رشد قیمت سهام شدت بیشتری گرفته هست، عنوان مداخله و کمک دولت جهت پایداری رشد قیمت ها هست؛ تا جایی که مدیران رده اول بازار کمک و مداخله دولت در روند حرکتی بازار سرمایه را نه تنها متناقض با استقلال بازار نمی دانند، بلکه ورود پول های تازه از دیگر بازارها با دستور دولت را توقع دارند و این امر را نیز مثبت ارزیابی می کنند. به این ترتیب معتقدند که این امر می تواند ورود نقدینگی جدیدی به بازار سهام به دنبال داشته باشد. تجربه این عنوان در سال ۹۳ نیز شکل گرفت. دولت در سال ۹۳ اقدام به تزریق پول و اجبار بانک ها به انتقال ۵ هزار میلیارد تومان نقدینگی به بازار سهام کرد. گویی بعضی از سیاست گذاران در شرایط کنونی نیز اقدام مشابهی را در خواست می کنند. این انتظار نه تنها باوری غلط هست، بلکه نتیجه ای مخرب جهت بورس به دنبال خواهد داشت. تجربه نشان داده است که چنین اقداماتی شاید در کوتاه مدت با ورود نقدینگی تازه به بازار، رشدی مقطعی بورس را به ارمغان بیاورد، ولی در بلند مدت جوابگو نخواهد بود.

سه توهم در بورس پایتخت کشور عزیزمان ایران

انتظار از نهاد دولتی جهت کمک به بازار سهام در قالب بازگذاشتن دست نهاد سیاست گذار بورس باشد؛ ایجاد شفافیت هر چه بیشتر، ایجاد شخصی سازی به معنای واقعی و برطرف ابهامات موجود جهت صنایع فعال در بازار سهام می توانند درخواست های منطقی و مطابق با سازو کار معاملات باشد. در حال حاضر همچنان انتظار جهت اعلام قیمت ها از سوی شرکت ملی پالایش و پخش، شرکت های پالایشگاهی فعال در بازار سهام را با ابهام روبه رو کرده است و این گروه همچنان بعد از گذشت چند ماه از مهلت قانونی خود، نتوانسته اند صورت های مالی مربوطه را تهیه و منتشر کنند. دولت می تواند بزرگ ترین کمک خود به بازار سرمایه را از طریق برطرف این ابهامات و براق سازی گسترده جهت صنایع مرتبط انجام دهد. به عبارت دقیق تر کوتاه شدن دست دولت در مداخلاتی از این قبیل، نه تنها آثار مثبتی جهت کل اقتصاد به دنبال خواهد داشت، بلکه رونق مستمر بورس را نیز نوید می دهد.

توهم انتظار رشد دسته جمعی

توقع بعضی بورس بازان از حرکت و رشد دسته جمعی تمام صنایع فعال در بازار نیز به عنوان دیگر توهم اخیر مطرح هست؛ این گروه معتقدند در شرایطی که متغیرهای مهم بازار سهام با رشد چشمگیری همراه شده است و رکوردشکنی های پیاپی را به ثبت می رساند، آیا تمامی صنایع با رشد همراه نشده اند و سودآوری آنها از این بازار چندان قابل توجه نیست. این گروه انتظار دارند به مانند رشدی که در انتهای سال ۹۴ بر گروه خودرویی حاکم شد و به کلیت بازار سرایت کرد، همه گروه ها با سود مواجه شوند.در جواب این گروه باید گفت اتفاقا رشد شاخص سهام در شرایط کنونی دور از هیجان است و جهت رشد قیمت ها در بعضی صنایع در این شرایط اعتبار بنیادی وجود داشته است.علاوه بر این همان طور که عنوان شد در شرایط کنونی که صحبت از رونق پایدار بورس هست، تمامی صنایع به یک میزان از این رونق منتفع نشده اند.

پرهیز از تحلیل «صفی»

شرایط گذشته بازار سهام به گونه ای بوده که این گروه از بورس بازان توقع کسب سود در شرایط مثبت بازار را از تمامی صنایع دارند. همان طورکه به آن اشاره شد، این دسته از سرمایه گذاران به تحلیل های واقعی توجهی نداشته و به دنبال ایجاد «صف» در نمادها و صنایع فعال در بازار، اقدام به خرید و فروش سهام می کردند. به این ترتیب هر وقت که نمادی با صف خرید همراه شده است به ورود در آن اقدام کرده و هر وقت که شاهد عرضه صف خرید مزبور بودند، به خروج از سهم می پرداختند. در این شرایط اصطلاح خرید و فروش بر مبنای تحلیل صفی به آنها اطلاق می شود.در این شرایط نهاد سیاست گذار در بازار سرمایه با اتخاذ تصمیمات و روندهایی از قبیل تلاش جهت برطرف محدودیت ها ازجمله از بین بردن دامنه نوسان و حجم مبنا، برطرف موانع توسعه به خصوص راهکارهایی جهت زیاد کردن شناوری پایین سهام شرکت های بورسی از طریق عرضه های اولیه و همچنین تلاش جهت زیاد کردن عمق تحلیلی معاملات با استفاده از ابزارهای مورد استفاده در بازارهای بین المللی، نه تنها می تواند خط نهایی بر این «تحلیل های صفی» بکشد، بلکه موج جدیدی از نگرش صحیح به بازار را ایجاد کند. به این ترتیب شاهد بورسی با رونق پایدار و همچنین «تحلیل محور» خواهیم بود.

اخبار اقتصادی – دنیای اقتصاد

واژه های کلیدی: بازار | سیاست | بازار کار | سرمایه گذار | سرمایه گذاری | اخبار اقتصادی و بازرگانی