هنگامی که ساقی ها قرص برنج می فروشند/ امروز روز جهانی پیشگیری از خودکشی است

عبارات مهم : زندگی

روزنامه کشور عزیزمان ایران نوشت: “یک دقیقه وقت بگذارید، یک زندگی را عوض کردن دهید.” این شعار امسال روز جهانی پیشگیری از خودکشی هست. طبق آمارهای شرکت بهداشت جهانی، در هر ۴۰ ثانیه یک نفر خودکشی می کند. به عبارتی ۳ هزار خودکشی در هر روز. بر همین اساس در کنار هر یک خودکشی موفق، ۲۰خودکشی ناموفق هم صورت می گیرد؛ این یعنی در هر ۳ ثانیه یک خودکشی ناموفق در دنیا انجام می شود.

امروز روز جهانی پیشگیری از خودکشی‌ است ، هنگامی که ساقی‌ها قرص برنج می‌فروشند

خودکشی در میان دختران دانش آموز و زنان متاهل زیاد هست. همچنین افراد بدون کار و کم سوادها. بعضی ها هم البته نمی خواهند بمیرند؛ عصبی می شوند وبه خودشان آسیب می زنند. روی دست ارزش اثرات چاقو دیده می شود. در واقع خودزنی می کنند. در زنان اقدامبه خودکشی با اختلاف دو سه برابر زیاد از مردان است و در مردان تعداد فوتی ها با اختلاف دو سه برابر بیشتر. البته در غرب کشور میزان فوت در اثر خودکشی در میان مردان و زنان تقریباً یکسان است.

مرد داخل کوپه می شود، روبه روی زن می نشیند. زن جوان، بیرون را تماشا می کند. مرد، میانسال هست. بارانی بلند به تن کرده و کلاه شاپو را تا روی ابروها پایین کشیده. صورت اش روی هم رفته سرد هست. بی آنکه تغییری در صورت اش، اثری از هیجان یا خرسندی، مشهود شود، شروع به صحبت می کند. یکی دو جمله کوتاه و شاید بی اهمیت. زن، توجهی نشان نمی دهد.علاقه ای به صحبت ندارد. مرد ساکت می شود. زن اصلاً نمی فهمد مرد چه زمانی از کوپه خارج می شود. به نظرش اصلاً اهمیتی ندارد. صدای آژیر بلند می شود. کسی خودش را از قطار بیرون پرت کرده، همان مرد. زن باقی عمرش را با این فکر سپری می کند: «شاید اگر با او حرف می زدم… شاید…» قضیه گاهی به همین راحتی هست. مثل داستان همین فیلم که دهه ۸۰ میلادی، جایی در اسپانیا اتفاق می افتد. آدم ها هرجای دنیا که باشند، کم و بیش مثل هم اند. حداقل در این موضوع؛ خودکشی.

روزنامه کشور عزیزمان ایران نوشت: “یک دقیقه وقت بگذارید، یک زندگی را عوض کردن دهید.” این شعار امسال روز جهانی پیشگیری از خودکشی هست. طبق آمارهای شرکت بهداشت ج

«یک دقیقه وقت بگذارید، یک زندگی را عوض کردن دهید.» این شعار امسال روز جهانی پیشگیری از خودکشی هست. طبق آمارهای شرکت بهداشت جهانی، در هر ۴۰ ثانیه یک نفر خودکشی می کند. به عبارتی ۳ هزار خودکشی در هر روز. بر همین اساس در کنار هر یک خودکشی موفق، ۲۰ خودکشی ناموفق هم صورت می گیرد؛ این یعنی در هر ۳ ثانیه یک خودکشی ناموفق در دنیا انجام می شود.

آدم ها گاهی به نقطه ای می رسند که تصمیم می گیرند به همه چیز آخر دهند؛ نقطه جوش. بعضی ها مدت ها به آن فکر می کنند و بعضی دیگر به یک باره عمل می کنند.

«من تو را دوست داشتم. کاش می فهمیدی محمود.» این دو خط، آخرین نوشته ای است که از دختر جوان به جا مانده. همان که سال ها پیش، قبل از تکمیل برج میلاد تهران، خودش را از آن اوج پرت کرد و کشته شد. گویا دختر با دانشجویان معماری که جهت دیدار برج نیمه کاره رفته بودند، همراه شده است بود. از قبل تصمیم داشته یا نه؟ شاید همان لحظه تصمیم اش را گرفته. شاید تردید داشته. کسی چه می داند. جهت خیلی ها همین طور هست. تا زمانی که اتفاق نیفتد، معلوم نمی شود. جهت آنها که می روند، فهمیدن اصل قضیه پیچیده تر هست. نجات یافتگان ولی خوش شانس تر بوده اند. هنوز وقت زندگی دارند. وقت گفت و گو کردن. بستگی دارد به اینکه چه راهی را جهت خودکشی گزینش کرده باشند. بعضی راه ها، برگشتی ندارد. خودسوزی، گلوله، دار… حتی شنیدن نامشان هم تن آدم را می لرزاند. حتی تصور اینکه جهت عزیزی، عزیزترینی پیش بیاید… نه… اصلاً قابل تصور نیست. حتی اگر هفت پشت غریبه باشد، باز هم نمی توانی از کنار خبر خودکشی اش براحتی عبور کنی. با تمام این احوال، خودکشی قابل پیشگیری هست. نخستین شعار روز جهانی پیشگیری از خودکشی هم همین بود؛ ۱۰ سپتامبر ۲۰۰۳٫

امروز روز جهانی پیشگیری از خودکشی‌ است ، هنگامی که ساقی‌ها قرص برنج می‌فروشند

دکتر سیدکاظم ملکوتی، مدیر جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی کشور عزیزمان ایران هم بر این جمله تأکید دارد. انجمنی که از سال ۹۱ راه اندازی شده است و نماینده علمی وزارت بهداشت است و به این وزارتخانه در راه پیشگیری از خودکشی کمک می کند. ملکوتی در گفت و گو با «ایران» می گوید: «اینکه می گوییم خودکشی قابل پیشگیری هست، تنها یک شعار نیست و می توان از خودکشی پیشگیری کرد. در حال حاضر مداخلاتی که به پیشنهاد جامعه جهانی بهداشت به کشورها معرفی شده، توانسته میزان اقدام به خودکشی را در کشورها کم کند. این برنامه در کشورهای متفاوت اجرا شده است و نشان داده که مداخلات شرکت بهداشت جهانی در رابطه با پیشگیری از خودکشی مؤثر هست. البته خودکشی یک عنوان اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است و بهداشت روانی در آن تأثیر زیادی دارد.

طبعاً اقداماتی که جهت پیشگیری از این پدیده انجام می شود در کشورهای متفاوت با چالش هایی مواجه است و ممکن است شاخصه های خاص خودش را داشته باشد. ولی کلاً توصیه های شرکت جهانی بهداشت جهت همه کشورها از جمله کشورهای در حال توسعه مثل ما، تقریباً مشابه و از این قرار است: اول، داشتن برنامه ملی پیشگیری از خودکشی که کشور ما در حال اجرای آن هست. دوم، ارائه خدمات بعد ازاقدام به خودکشی؛ یعنی خانواده و مریض را با پیگیری و ارائه خدمات به حال خودشان رها نکنیم. سوم، کنترل روش های اقدام به خودکشی هست. مثلاً یکی سم می خورد، یکی قرص برنج و یکی هم با گلوله خودش را می کشد. ممکن است کمی کمیک به نظر برسد و بگویند کسی که می خواهد خودش را بکشد، خب اسلحه نباشد، از بلندی می پرد یا خودش را دار می زند. ولی این طور نیست. اگر جلوی روش های خودکشی را بگیریم می توانیم خیلی از موارد را نجات دهیم.

روزنامه کشور عزیزمان ایران نوشت: “یک دقیقه وقت بگذارید، یک زندگی را عوض کردن دهید.” این شعار امسال روز جهانی پیشگیری از خودکشی هست. طبق آمارهای شرکت بهداشت ج

خیلی مریض ها آن موقع که به فکر خودکشی اند، بعد از چند ساعت و چند روز میل به ارزش به مردن کم می شود بخصوص کسانی که ایمپالسیو یا تکانشی هستند و یک باره می خواهند این کار را بکنند. اصولاً ایمپالسیویتی در کشورهای شرقی خیلی زیاد هست. بعضی ها به خاطر یک اتفاق ناگهانی، یک دعوا، یک درگیری، یک نمره بد در مدرسه، به صورت ناگهانی تصمیم به خودکشی می گیرند. مثلاً در مورد دانش آموزان مهارت های روانی کم هست. در بحث با پدر و مادر و معلم ها، ارتباط با جنس مخالف یا پرسشها درسی ممکن است دست به این کار بزنند یا در مورد زن های متأهل در ۵، ۶ سال اول زندگی احتمال خودکشی به خاطر درگیری ها و مشاجرات خانوادگی زیاد است.

چهارم، کنترل رسانه و ارتباط با رسانه هست. باید در این رابطه ارتباط خوب با رسانه ها ایجاد شود و آموزش درست داده شود. پنجم، ثبت کردن آمار هست، آمارهای اقدام به خودکشی. ما در حال حاضر همه آمارها را داریم. در بعضی کشورهای در حال توسعه آمار دقیق ثبت نمی شود. بعضی ها را پلیس ثبت می کند و بعضی ها را وزارت بهداشت. در کشور ما ثبت آمار منظم هست. اقدام به خودکشی را وزارت بهداشت ثبت می کند و فوتی ها را پزشکی قانونی و وزارت بهداشت باهم. با وجود این موارد و به خاطر داشتن این استراتژی بر اساس اعلام شرکت بهداشت جهانی، خودکشی در هر فرهنگی قابل پیشگیری است.»

امروز روز جهانی پیشگیری از خودکشی‌ است ، هنگامی که ساقی‌ها قرص برنج می‌فروشند

هات لاین را به خاطر بسپار

می شود جلوی اقدام به خودکشی را گرفت. خیلی ها حتی نمی دانند هنگامی که به لحاظ معنوی مستأصل شده است اند، هنگامی که هیچ کس را سراغ ندارند که بار فشار را از روی ذهن ارزش بردارد، می توانند با گرفتن یک شماره، فاصله زیادی از فوت بگیرند. از جمله خدماتی که از سوی بهزیستی ارائه می شود، هات لاین است.

هدی فرح پور، مددکار شرکت بهزیستی از تلفن ۱۲۳ اورژانس اجتماعی می گوید: «بعضی کسانی که فکر می کنند تفکرات خودکشی دارند با این شماره تماس می گیرند. همچین خانواده های این افراد می توانند با تلفن اورژانس اجتماعی تماس بگیرند تا مشاور با فرد صحبت کند و اگر مورد نیاز بود آمبولانس به محل فرستاده شود. بعد از آن هم مشاور به فرد و خانواده معرفی می شود و مددکار فرد را رها نمی کند و تلفنی، پیگیر اوضاع او خواهد بود.

تماس ها معمولاً در شب و در فصل بهار زیاد هست. یعنی بیشترین اقدام را در این محدوده زمانی داریم. متأسفانه خیلی ها از وجود این شماره اطلاعی ندارند مگر اینکه قبلاً به خودکشی اقدام کرده باشند. در بیمارستان هایی که موارد مسمومیت به آنجا مراجعه می کنند مثل لقمان و بهارلو، اطلاعات مربوط به این شماره داده می شود و بیماران از وجود خط ۱۲۳ آگاه می شوند.»

شماره ۱۴۸۰ هم هات لاین دیگری مربوط به بهزیستی است که می توان مثل خط ۱۲۳ در مورد هر آسیبی با آن تماس گرفت که از جمله موارد، خودکشی هست. یکی از چیزهایی هم که شرکت بهداشت جهانی می گوید همین است که کشورها حتماً هات لاین داشته باشند. خیلی ها دم آخر که می خواهند خودشان را بکشند، با ۱۰ دقیقه صحبت آرام می شوند.

به گفته دکتر ملکوتی، در حال حاضر خدمات خوبی در این رابطه ارائه می شود و خدمات، زیاد از مراجعه مردم هست. خصوصاً در استان های غربی کارها خوبی در حال انجام هست. ایلام، لرستان، آذربایجان غربی و کردستان استان هایی هستند که بیشترین آمار خودکشی در کشور را به خود تخصیص داده شده است داده اند. آمار خودکشی در غرب کشور، بالاتر از نرم جهانی هست. آمار جهانی ۱۵ درصد است و حتی اگر میزان اقدام به خودکشی در این مناطق کم شده است باشد هنوز از نرم جهانی بالاتر است.

کسی که یک بار اقدام به خودکشی می کند، ۲۳ برابر مستعد است که دوباره اقدام کند. این را ملکوتی می گوید و ادامه می دهد: «ریزفکتوهای اقدام به خودکشی متفاوت هست. ریز فکتو بهداشت روانی داریم، خانوادگی داریم، اجتماعی و اقتصادی هم داریم. ریز فکتو بهداشت روانی بیشترین احتمال را جهت خودکشی دارد. افسردگی ۶ برابر، بیکاری ۲ برابر، مصرف سیگار ۵/۲ برابر و مصرف الکل ۲ برابر احتمال اقدام به خودکشی را زیاد کردن می دهد. یکی از بااهمیت ترین موارد جهت زیاد کردن احتمال خودکشی، سابقه خانوادگی هست. یعنی فرد در خانواده کسی را داشته باشد که سابقه اقدام به خودکشی یا فوت در اثر آن را داشته باشد. حالا یا تأثیر ژن است یا یادگیری.»

وقتی ساقی ها قرص برنج می فروشند

بیشترین آمار خودکشی در رده سنی ۱۵ تا ۳۰ سال هست. خودکشی در سالمندان کمتر، ولی خطر مرگش زیاد هست. الان زیاد به روش دار زدن خودکشی می کنند. این، گفته مدیر جمعیت پیشگیری از خودکشی هست. خودکشی با داروهای طبی، سموم از جمله قرص برنج و خودسوزی، در رده های بعدی قرار دارند و اقدام با باقی روش ها با فاصله از این ها کمتر است.

ملکوتی می گوید: «البته در شهرهای متفاوت این مسأله متفاوت هست. کسانی که خودکشی می کنند به نقطه انفجار می رسند و بستگی دارد به اینکه به چه روشی خودکشی کنند تا امکان زنده بودن ارزش باشد. کسی که خودسوزی می کند یا خودش را دار می زند یا بوسیله گلوله خودکشی می کند، دیگر امکان برگشت ندارد ولی کسی که با قرص خودکشی کند، امکان زنده ماندنش زیاد می شود. زیاد کسانی که در اثر خودکشی مرده اند، با دار زدن و سم بوده. منظور از سم هم سم فسفره است نه قرص طبی. سم فسفره، همان سم درخت و در واقع سم گیاهی هست. این نوع سم زیاد در دسترس روستاییان هست. قرار است با کشاورزان همکاری کنیم که سموم ارزش را کنترل کنند. در روستاها اقدام به خودکشی منجر به مرگ، زیاد هست. چون سم های فسفره در اختیارشان است و همین طور به مراکز درمانی هم دسترسی کمتری دارند. باید وارد کار کشاورزی شویم و مداخلاتی را در رابطه با استفاده از سموم انجام دهیم. مثلاً به سموم، استفراغ آور اضافه کنیم، مثل کاری که هندی ها می کنند. سم ارزان است و در منزل کشاورزان براحتی پیدا می شود.

در مورد شهرنشینان هم قرص برنج باعث فوت و میر می شود که آن هم برگشت پذیر نیست. در کشور عزیزمان ایران حدود ۱۸۰ نفر در سال در اثر مصرف قرص برنج می میرند. کنترل کردن این قضیه کمی سخت هست. ما جایی مثل الشتر در استان لرستان را داشتیم که میزان اقدام با قرص برنج در آنجا زیاد بود. مسئول بهداشت حرفه ای، دادستان را مجاب کرد که فروش قرص برنج خلاف است و نامه وزارتخانه را برد. بعد دو مغازه داری را که قرص برنج می فروختند ۲۴ ساعت با هماهنگی دادستان زندانی کرد. همین کار قرص برنج را در آن شهر ریشه کن کرده. این مسأله به پیگیری آدم ها خیلی بستگی دارد. در ارومیه ۲ دختر جوان ۲ هفته پیش با قرص برنج خودکشی کردند. یکی مرد و یکی زنده ماند. از آنکه زنده ماند، پرسیدند قرص را از کجا تهیه کرده ای که گفت مواد فروش. این فاجعه است که مواد فروش ها قرص برنج بفروشند. در بعضی شهرها که مراجعه کرده ایم، قرص برنج را عطاری ها براحتی می فروختند. قرص برنج را یک سری رسمی وارد می کنند و یک سری غیر رسمی و قاچاق. نمی دانم قرص برنج چقدر سود دارد که آن را قاچاقی وارد می کنند.»

به گفته ملکوتی، کسانی که با قرص های طبی خودکشی می کنند زیاد با قرص اعصاب به این کار اقدام می کنند و کلاً هر قرصی که در منزل دم دست ارزش باشد، می تواند وسیله ای جهت خودکشی آنها شود. در منزل همه ما هم انواع قرص ها به وفور پیدا می شود. در خارج از کشور این طور نیست و داروخانه ها به این راحتی دارو نمی فروشند. باید روی عرضه داروها نظارت کنیم.»

می خواهید بدانید شیوع خودکشی بین چه گروه هایی زیاد هست، ادامه گفته های دکتر ملکوتی را بخوانید: «خودکشی در میان دختران دانش آموز و زنان متأهل زیاد هست. همچنین افراد بدون کار و کم سوادها. بعضی ها هم البته نمی خواهند بمیرند؛ عصبی می شوند و به خودشان آسیب می زنند. روی دست ارزش اثرات چاقو دیده می شود. در واقع خودزنی می کنند. در زنان اقدام به خودکشی با اختلاف دو سه برابر زیاد از مردان است و در مردان تعداد فوتی ها با اختلاف دو سه برابر بیشتر. البته در غرب کشور میزان فوت در اثر خودکشی در میان مردان و زنان تقریباً یکسان است.»

می شود آن تصویر خدشه دار زجرآور را از ذهن پاک کرد. آخرین دقیقه های زندگی یک انسان که خودخواسته به زندگی اش آخر می دهد. می شود چند دقیقه با او صحبت کرد؛ شاید آخرین و تنها کاری باشد که می توان جهت نجات اش انجام داد. یک دقیقه وقت بگذارید، یک زندگی را عوض کردن دهید.

واژه های کلیدی: زندگی | بهداشت | خودکشی | پیشگیری | روز جهانی | راه پیشگیری | وزارت بهداشت | اخبار اجتماعی