تلاش انگلیس جهت ورود امریکا به کودتا علیه محمد مصدق

عبارات مهم : ایران

به گزارش ایرنا به نقل از این روزنامه انگلیسی، به گفته دو پژوهشگر وابسته به «آرشیو امنیت ملی» آمریکا که به این اسناد دست یافته، این اسناد «اولین تایید رسمی راجع به نشانه بریتانیا در آخرهای سال ۱۹۵۲ جهت ترغیب واشنگتن به منظور کمک در برکناری مصدق است».

تلاش انگلیس جهت ورود امریکا به کودتا علیه محمد مصدق

آرشیو امنیت ملی امریکا یک شرکت پژوهشی غیرحزبی و شخصی است.

این یادداشت های «فوق محرمانه» وزارت خارجه آمریکا که یکی از آنها زیر عنوان «پیشنهاد بریتانیا جهت سازماندهی یک کودتا در ایران» انتشار یافته هست، دریچه تازه ای به روی ارزیابی لندن از سیاست در کشور عزیزمان ایران و تهدیدها علیه منافع بریتانیا که در نهایت منجر به کودتای اوت ۱۹۵۳ (مرداد ۱۳۳۲) شد، می گشاید.

روزنامه انگلیسی فایننشال تایمز نوشت: طبق اسناد وزارت خارجه آمریکا که به تازگی از حالت طبقه بندی خارج شده است هست، دولت بریتانیا در سال ۱۹۵۲ میلادی (۱۳۳۱)مکررا ا

اعتراض های ضددولتی [در ایران] مورد حمایت بریتانیا و آمریکا بود و به شروع بیش از دو دهه حکومت اقتدارگرای محمدرضا شاه پهلوی منجر شد و روابط میان پایتخت کشور عزیزمان ایران و غرب را تلخ کرد.

«مالکوم برایان» از آرشیو امنیت ملی امریکا و «مارک گاسیورووسکی» از دانشگاه «تولین» می نویسند: دولت وینستون چرچیل در سال ۱۹۵۲ میلادی در تلاش بود تا «با ابزارهای مجازی و موجود از جمله اقدام نظامی» کنترل صنعت نفت کشور عزیزمان ایران را که یک سال قبل تر به وسیله محمد مصدق ملی شده است بود ، دوباره به دست آورد.

مقام های بریتانیا و آمریکا با شروع ماه اکتبر دست کم سه بار جهت بحث راجع به چشم اندازهای سرنگونی دولت مصدق دیدار کردند. «سر کریستوفر استیل» مرد شماره دو سفارت بریتانیا در واشنگتن این پیشنهاد را با مقام های آمریکایی مطرح کرده بود.

تلاش انگلیس جهت ورود امریکا به کودتا علیه محمد مصدق

دولت بریتانیا در سال های اخیر بارها از مقام های آمریکا خواسته بود تا از هرگونه تایید رسمی تلاش های لندن جهت سرنگونی دولت کشور عزیزمان ایران نزد افکار عمومی پرهیز کند.

این اسناد که روز سه شنبه منتشر شد از اسناد ۱۰۰۷ صفحه ای وزارت خارجه آمریکا که اخیرا منتشر شد، جدا شده است بود. برایان و گاسیورووسکی به تصمیم دولت آمریکا جهت طبقه بندی نگه داشتن این اسناد اعتراض کرده بودند.

روزنامه انگلیسی فایننشال تایمز نوشت: طبق اسناد وزارت خارجه آمریکا که به تازگی از حالت طبقه بندی خارج شده است هست، دولت بریتانیا در سال ۱۹۵۲ میلادی (۱۳۳۱)مکررا ا

پیش از آنکه جوابی رسمی به این اعتراض داده شود، گاسیورووسکی در یک آرشیو دولتی در «کالج پارک» ایالت مریلند به این اسناد دست یافت.

یکی از یادداشت های ۲۶ نوامبر سال ۱۹۵۲ راجع به کودتا، در تاریخ ۱۷ می (۲۷ اردیبهشت) یعنی یک ماه قبل از انتشار اسناد پیشین، از حالت طبقه بندی خارج شده است بود.

تلاش انگلیس جهت ورود امریکا به کودتا علیه محمد مصدق

روی یک یادداشت مرتبط دیگر مربوط به سوم دسامبر ۱۹۵۲ علامت هایی زده شده است بود که اعلام می کرد این سند تا سال ۲۰۲۵ یعنی تاریخی که دولت بریتانیا با آن موافقت کرده هست، منتشر نخواهد شد.

این دو پژوهشگر می گویند: هنوز معلوم نیست که آیا راجع به انتشار اسناد تازه مرتبط با سال ۱۹۵۲ با لندن مشورت شده است است یا نه؟

دولت ترومن ابتدا درخواست های بریتانیا جهت اقدام علیه مصدق را نپذیرفت. مصدق چند ماه بعد از ملی کردن صنعت نفت، مقامات اطلاعاتی و دیپلمات های بریتانیایی را اخراج کرد.

طبق اسناد تازه انتشار یافته ، بریتانیا در آخرهای سال ۱۹۵۲ شیوه درخواست های خود را [از آمریکا] عوض کردن داد و بر لزوم برکناری مصدق به منظور مبارزه با «کمونیسم در ایران» تاکید کرد. «هری ترومن» مدیر جمهوری وقت آمریکا و «دین اچسون» وزیر خارجه وی همچنان از حمایت از کودتا سر باز می زدند و ترجیح می دادند با محمد مصدق کار کنند.

اما «پال نیتس» که ریاست ستاد برنامه ریزی سیاسی در وزارت خارجه آمریکا را به عهده داشت، پیشنهاد داده بود تا طراحان کودتا در کشور عزیزمان ایران ابتدا یک «کمپین» علیه آیت الله ابوالقاسم کاشانی راه اندازی کنند. کاشانی یکی از مخالفان مهم مداخله بریتانیا در صنعت نفت کشور عزیزمان ایران و حزب کمونیست «توده» بود.

مقامات انگلیسی این پیشنهاد را مودبانه رد کردند. آنها با آنکه می دانستند دولت ترومن آخرین روزهای خود را سپری می کند، آمریکا را جهت اتخاذ تصمیمی در این باره تحت فشار قرار دادند. طبق سند سوم دسامبر، سر کریستوفر گفته بود: مناسب ترین وقت جهت کودتا بهار است.»

واژه های کلیدی: ایران | انتشار | کودتای | آمریکا | امریکا | آمریکایی | وزارت خارجه | اخبار سیاست خارجی