نگاه مردم به دست روحانی است

عبارات مهم : انتخابات

چرا اصولگرایان دوباره بعد از شکست در انتخابات ریاست جمهوری از ضرورت تحول در حوزه گفتمانی جریان اصولگرایی سخن می گویند؟ بااهمیت ترین موانع عوض کردن در گفتمان اصولگرایی چیست؟ آیا قالیباف با نوشتن نامه راجع به شضرورت تحول در گفتمان اصولگرایی به دنبال ایجاد موج اجتماعی و لیدری آن است؟ آیا میرسلیم بعد از آخر انتخابات به انتقادات جدی از اصولگرایان پرداخته است؟ آیا جریان اصلاحات نیز مانند جریان اصولگرایی به عوض کردن در حوزه گفتمانی نیاز دارد؟ جهت پاسخ به این سوالات که این روزها ذهن بسیاری از افکار عمومی را درگیر خود کرده با دکتر امیر محبیان، تئوریسین برجسته جریان اصولگرایی، نویسنده، پژوهشگر و استاد دانشگاه گفت وگو کردیم.

نگاه مردم به دست روحانی است

موسس حزب نواندیشان اعتقاد است: «یکی از بااهمیت ترین غلط های اصولگرایان این بود که به صحت باورها و رفتارشان شک کردند و به شکل بدی به تقلید از اصلاح طلبان پرداختند. این تز که مقبولیت و قدرت جذب رای کاندیداها مهم ترین مولفه هست، یک انحراف جدی بود. واقعیت این است که مقبولیت مهم است ولی نه به هر قیمتی. قبلا در مورد اصولگرایان همه چیز می گفتند ولی آنها را متدین و صادق می دانستند. ولی این تصویر خدشه دار شده است است.

تفاوت واکنش‌ها افرادی مثل مرحوم عسکراولادی و ناطق و مهدوی کنی و پرورش را با بعضی دیگر مقایسه کنید. آنها هر ایرادی که داشتند در تدین و اصالت آنها نمی توان شک کرد. این اصالت خدشه دار شده است است و من دلواپس این مسأله هستم. ما مجاز نیستیم برای کسب قدرت هر سخنی را بگوییم. برای اصولگرا ارزش های دینی و الهی اصالت دارد نه قدرت. اگر قدرت اصالت یافت انحرافی بزرگ رخ داده هست. انحرافی که حتی به خروج از دین می انجامد».

چرا اصولگرایان دوباره بعد از شکست در انتخابات ریاست جمهوری از ضرورت تحول در حوزه گفتمانی جریان اصولگرایی سخن می گویند؟ بااهمیت ترین موانع عوض کردن در گفتمان اصو

در ادامه متن این گفت وگو را می خوانید.

چرا اصولگرایان دوباره و بعد از شکست در انتخابات ریاست جمهوری از ضرورت تحول در جریان اصولگرایی و نواصولگرایی سخن می گویند؟ به نظر شما آیا جریان اصولگرایی به تحول جدی نیاز دارد؟

در اینکه واقعیات ما را به سوی ایجاد اصلاحات بعضا بنیادی در اصولگرایی می برد، شکی ندارم. ولی اینکه این روند به نفی اصولگرایی کنونی انجامیده و به نواصولگرایی بینجامد، اطمینان ندارم. هر گونه پدیدآوری روند نو محتاج ارزیابی دقیق و علمی روند پیشین است.

نگاه مردم به دست روحانی است

من هیچ ارزیابی دقیقی از اصولگرایی که منجر به نقد سازنده شود، ندیده ام. البته شخصا از وضعیت اصولگرایی و واکنش‌ها اصولگرایان تحلیل دارم ولی واقعا عبور از اصولگرایی را توصیه نمی کنم. برعکس اعتقاد دارم بسیاری از مشکلات به دلیل عبور از ارزش هایی رخ می دهد که بنیان فکری اصولگرایی بود؛ مثل باور به ارزش های دینی، راستگویی، عدالت طلبی و تکلیف محوری. ولی اصولگرایی نیاز به بازسازی یا نوسازی در بعضی موارد دارد، زیرا خواه ناخواه اصولگرایی و اصولگرایان استخوانبندی نظام اسلامی را تشکیل می دهند. ناکارآمدی، انحراف یا تحجر آنها آسیب هایی جدی به نظام وارد می کند.

آیا ضرورت توجه به تحول در جریان اصولگرایی با توجه به شکست در انتخابات ریاست جمهوری سال۹۶ به وجود آمده است یا اینکه این ضرورت ها از قبل نیز وجود داشته است؟

نیاز به بازنگری دقیقا بعد از شوک دوم خرداد٧۶ به وجود آمد، ولی به نظر من اصولگرایان برداشت غلطی از یک واقعیت روشن داشتند. اصولگرایان به درستی دریافتند که در رابطه آنها با توده های مردم به ویژه نسل جدید اشکالی وجود دارد. ولی واکنششان به گمان من درست نبود. آنها نهادهای هدایتگر پیشین مثل جامعتین را به مرور به حاشیه راندند. احزاب نزدیک به آنها نظیر موتلفه هم به حاشیه رفت. به تبع این کار بعضی اشخاص مثل ناطق نوری و عسکراولادی و مهدوی کنی از محوریت خارج شدند.

چرا اصولگرایان دوباره بعد از شکست در انتخابات ریاست جمهوری از ضرورت تحول در حوزه گفتمانی جریان اصولگرایی سخن می گویند؟ بااهمیت ترین موانع عوض کردن در گفتمان اصو

گروه های جدید ظهور کردند و نیز صورت های جدید. این گروه ها و صورت ها گذشتگان را نقد و حتی تحقیر می کردند. در اینجا یک انحراف بزرگ رخ داد. سران سابق اصولگرایی بر این باور بودند که قدرت آنها در تکلیف گرایی است و این گروه های نوپدید تکلیف ارزش را کسب قدرت دانستند.

اشتباه دیگر این بود که اصولگرایان به صحت باورها و رفتارشان شک کردند و به شکل بدی به تقلید از اصلاح طلبان پرداختند. این تز که مقبولیت و قدرت جذب رای کاندیداها مهم ترین فاکتور هست، یک انحراف جدی بود. واقعیت این است که مقبولیت مهم هست، ولی نه به هر قیمتی. برای یک اصولگرا انطباق باورها و کردارش با آموزه های دینی اصالت دارد. این در حالی است که در حوزه اجتماعی این باورها باید به نحوی ارائه شود که مقبولیت اجتماعی ایجاد کند، ولی انحراف از اینجا رخ می دهد که فکر کنیم هر چه ایجاد مقبولیت می کند بعد همان درست هست. این انحرافی خطرناک است و تبعات بدی خواهد داشت. مهم ترین آن است که فرد دیگر اصالت و هویتی نخواهد داشت. او فقط حرفی را می زند که تشویق اجتماعی خواهد داشت. نشانه دیگر حقیقت و ارزش ها نیست. مردمفریبی و بی اصالتی هنر شمرده خواهد شد. این با ارزش های دینی همخوان نیست. قبلا در مورد اصولگرایان هر چه می گفتند ولی آنها را متدین و صادق می دانستند. ولی این تصویر خدشه دار شده است است.

نگاه مردم به دست روحانی است

تفاوت واکنش‌ها افرادی مثل مرحوم عسکراولادی و ناطق و مهدوی کنی و پرورش را با بعضی دیگر مقایسه کنید. آنها هر ایرادی که داشتند در تدین و اصالت آنها نمی توان شک کرد. این اصالت خدشه دار شده است است و من دلواپس این مسأله هستم. ما باید حق را بگوییم ولی خوب بگوییم. ما مجاز نیستیم برای کسب قدرت هر سخنی را بگوییم. برای اصولگرا ارزش های دینی و الهی اصالت دارد نه قدرت. اگر قدرت اصالت یافت انحرافی بزرگ رخ داده هست. انحرافی که حتی به خروج از دین می انجامد. برای اصولگرا هیچ قدرتی جز قدرت خدا اصالت ندارد.

جریان اصولگرایی دقیقا در چه زمینه هایی نیاز به تحول دارد؟

اصولگرایی در بعضی موارد نیاز به تحول دارد به ویژه روش ها و ادبیات سخن گفتن با مردم برای ایجاد تصویر جالب تر ولی در بعضی موارد محتاج بازتعریف و براق سازی در مفاهیم هست. پاره ای از موارد نیز اساسا باید نوسازی شود از آن جمله ساختار تشکیلاتی که باید از پایین شکل گیرد.

چه موانعی در جریان اصولگرایی مانع این تحولات هستند؟

مهمترین عامل احساس نیاز هست. اصولگرایان باید دریابند به جای تقلید نادرست از اصلاح طلبان باید خودشان باشند. جذابیت اصولگرایان در تقلید از اصلاح طلبان نیست، در صادق بودن و مومن بودن و اصیل بودن هست. اگر طبق آموزه های دین عمل کنیم رضایت خدا و خلق خدا را خواهیم داشت والا هر دو را از دست خواهیم داد. اگر گفتار و کردار اصولگرایان یکسان باشد، مردم را واقعا دوست داشته باشند و قدرت را وقت حل مشکلات مردم بدانند نه فرصتی برای پر کردن خلأ های مادی و روانی خودشان، مردم هم آنها را دوست خواهند داشت ومهمتر از همه رضایت خداوند را هم خواهند داشت.

چرا جریان اصولگرایی در تطبیق خود با مطالبات نسل تازه ناتوان بوده است و یا اینکه امکان ارتباط برقرار کردن با نسل تازه را تاحدود زیادی از دست داده است؟

اصولگرایی باید تغییرات را ببیند و آن را مدیریت کند والا به وسیله تغییرات از پای درخواهد آمد. مدیریت تغییرات با تغییر ماهوی خود ممکن نیست این امر به وقت طلبی و بی اصالتی می انجامد بلکه باید منطق و جهت تغییرات را دید و با تحلیل درست بر آن تاثیر گذاشت.

چرا گفتمان اصولگرایی انعطاف پذیر نیست و به بیان دیگر توان هضم دیگر گفتمان ها را ندارد؟ آیا می توان گفت این گفتمان در مجموع از ورود انگاره های تازه هراس دارد؟

خصلت اصولگرایی تاکنون مبتنی بر محافظه کاری بوده هست. به گمانم بخشی از آن به بدبینی اصولگرایان به روند تحولات برمی گردد. بدبینی به آینده مبنای محافظه کاری است ولی در ذات انقلابی گری خوشبینی به آینده و اتفاقا بدبینی به گذشته هست. انقلابی گری رو به آینده دارد و محافظه کاری رو به گذشته و نهایت سخن اینکه اصولگرایی باید انقلابی باشد نه محافظه کار.

به نظر شما گفتمان اصلاحات نیز به تحول درونی در حوزه گفتمانی نیاز دارد؟ آیا و به چه شیوه ای این تغییرات باید صورت گیرد؟

حتما اصلاحات نیز نیاز به تحول دارد. اصلاح طلبان هم به ویژه در دو دهه گذشته، تجربیات زیادی داشته اند. اگر بگویند نیاز به تحول ندارند به معنی تصلب خواهد بود و با ذات اصلاح طلبی متعارض. بر این باورم و همیشه تاکید کرده ام که دو جریان اصلاح طلبی و اصولگرایی هر دو در جامعه ما ریشه دار و غیر قابل از بین بردن هستند. این دو جریان در صورت بازنگری در واکنش‌ها و روش ها به هم نزدیک تر خواهند شد. تفاوت آنها فقط در اولویت هاست.

چرا قالیباف بعد از انتخابات ریاست جمهوری و شکست اصولگرایان، با نوشتن نامه ای از ضرورت تحول در جریان اصولگرایی سخن گفت؟ آیا این نامه قبل از انتخابات ریاست جمهوری نوشته نشد؟

ترجیح می دهم نیت خوانی نکنم. من از این نامه یک احساس ضرورت را می فهمم. هر چند در تحلیل ضرورت ها یا پاسخ ها و راه حل ها ممکن است اختلافاتی وجود داشته باشد. تحلیل واکنش‌ها انتخاباتی قالیباف چیزی است و تحلیل قالیباف چیز دیگری هست. اگر به دنبال نیت خوانی برویم قبل از تحلیل قضاوت خواهیم کرد و این واکنش‌ها منصفانه و درست نیست.

آیا قالیباف به دنبال ایجاد موج اجتماعی در جریان اصولگرایی است که لیدرش خودش باشد؟

ممکن است او در پی فرافکنی شکست باشد. ممکن است او در پی تحلیل نقطه ضعف های جناح باشد و حتی ممکن است بخواهد برای هوادارانش منطقی توجیه گر تولید کند. ولی در نهایت چه تفاوتی دارد؟ مهم آن است که او نیز از ضرورت تغییر صحبت می کند، اکنون باید وقت ها را مدیریت کرد. این واکنش‌ها تحقیرگرانه بعضی از اصلاح طلبان را نمی پسندم. همیشه در پی تحقیر رقبایشان هستند و وقت ها را در پای شخصی کردن پرسشها قربانی می کنند. ما از کوته اندیشی ها ضربه های بسیار خورده ایم. در حالی که کشور گرفتار معضلاتی جدی هست. ما در اقتصاد گره های کوری داریم، ولی بعضی از اصولگرایان و اصلاح طلبان دنبال حاشیه سازی برای کشور هستند. این چه درایتی است؟ جریانات سیاسی به جای مساله سازی برای کشور باید پرسشها را حل کنند.

چرا معمولا اصولگرایان از تحول در این جریان استقبال نمی کنند و این عنوان بعد از مطرح شدن خیلی سریع به فراموشی سپرده می شود؟

متاسفانه ها حافظه اهل سیاست ما کوتاه مدت هست. به محض اینکه از بحران می گذارند اولین چیزی که فراموش می کنند، دلایل وقوع بحران هست. گمان می کنند اگر چشم ها را ببندند مساله حل می شود. اگر نتیجه ای را نمی پسندیم باید در مقدمات تغییر ایجاد کنیم، والا دائما نتیجه ای را که نمی پسندیم، تکرار خواهیم کرد. وضعیتی که متاسفانه شاهد آن هستیم.

آقای میرسلیم بعد از آخر انتخابات به انتقاد از اصولگرایان و قالیباف و رئیسی پرداخت. نظر شما در این زمینه چیست؟

شاید سخنان آقای میرسلیم بعضا واقعیت داشته باشد، نمی دانم؛ ولی گفتن بعضی از سخنان بعد از وقت بیان، شاید صحیح نباشد. به هر حال، من درست نمی دانم در مورد دیگران قضاوت کنم. هر کسی مسئول گفته های خود است.

چرا میرسلیم بعد از انتخابات بهخود انتقادی از اصولگرایان پرداخت؟

شکست از عواملی است که چشم را باز می کند به شرطی که انسان نقش خود را در آن فراموش نکند والا بهانه ای می شود برای فرافکنی، در این صورت خودفریبی هم به شکست افزوده می شود و درد هرگز شفا نخواهد یافت. اگر دغدغه ها و نقدها بیان شود و به راه حلی نینجامد، فقط و فقط روحیه ها را از بین می برد و اعتماد به نفس را کاهش می دهد. از این نقدها زیاد دیده ایم، بهتر است همه راه حل ارائه دهیم.

دیدگاه شما راجع به کابینه دوازدهم آقای روحانی چیست؟ به نظر می رسد آقای روحانی به جای ورود نیروهای تازه موقعیت افراد کابینه را عوض کردن داده هست. به نظر شما به این شیوه دولت چالاک تر از گذشته خواهد شد؟

شنیده ها نشان از آن دارد که تغییرات بنیادی در کارآمدی دولت رخ نخواهد داد. واقعا اعتقاد دارم معضل اصلی کشور، سیاسی یا حتی اقتصادی نیست. این معضل ها محصول یک مشکل جدی دیگر است و آن بحران کار آمدی هست. نگاهی به مشکلات آینده مثل بحران آب نشان می دهد که ایران به مدیران کارآمد نیاز حیاتی دارد. ایران به وحدت نظر جناح ها برای حل مساله نه بازی با پرسشها نیاز حیاتی دارد. به روشنی می بینم که ظرفیت ها و قابلیت های فراوان میهن ما به وسیله حاشیه پردازی های سیاسی در حال از بین رفتن هست. سیاست بازی به مشکل اصلی ما تبدیل شده است است.

بی جهت جامعه و بعضی مسئولان ما دچار خوش خیالی شده است اند. گویی مشکلات آینده با عصای جادویی حل می شوند؛ این طور نیست. ارزیابی کنید ببینید تا چه اندازه چشم انداز قابل تحقق است؟ رقبای ما در منطقه درحال رشد هستند و ما در گیر بازی های کودکانه! به گمان من حاشیه سازی برای کشور در شرایط کنونی خیانت هست. از دولت فقط یک انتظار داریم و آن کارآمدی هست. اصلا مهم نیست دولت اصلاح طلب است یا اصولگرا. ما وظیفه داریم به کارآمدی کمک کنیم.

عدم حضور وزیر زن و حضور کمرنگ زنان چه تأثیری در بدنه اجتماعی آقای روحانی در بخش زنان خواهد داشت؟

برای من کارآمدی دغدغه نخست هست، نه جنسیت دولتمردان یا دولتزنان. البته این نگاه که مدیریت جزو صفات مردانه هست؛ نگاهی خردمندانه نیست. نمی توان کارآمدی زنان را فقط به خاطر زن بودن کنار گذاشت.

آیا آقای روحانی در کابینه تازه نقاط ضعف کابینه گذشته خود را ترمیم کرده است یا پرسشها همچنان پابرجاست؟

ظرف چهار سال گذشته آمار ها از برطرف معضلات اصلی حکایت ندارد. البته دولتی ها معتقدند ماشین به دره افتاده دولت را فقط از دره بیرون کشیده اند. نمی دانم این چقدر ادعا و چه اندازه واقعیت است؟ ای کاش مناظره ای میان احمدی نژاد و روحانی برگزار می شد تا مردم می فهمیدند واقعا وضعیت دولت چه بوده است؟ در هر حال دولت باید همه امکاناتش را برای حل مشکلات مردم به کار گیرد. مردم در نهایت به دست دولت نگاه می کنند نه به دهانش!

اخبار سیاسی – ارمان

واژه های کلیدی: انتخابات | اصلاح طلب | اصولگرایان | اصلاح طلبان | انتخابات ریاست جمهوری | اخبار سیاسی و اجتماعی