«دولت پنهان» دولت روحانی رانشانه رفته است

عبارات مهم : اصلاح طلب

رفتارشناسی تندروها بعد از خروج آمریکا از برجام نشان دهنده این است که شکست احتمالی برجام یک فتح الفتوح جهت تندروها بوده هست. برجامی که با تصمیم کلی نظام اتفاق افتاد و همه نهادهای مهم نظام در آن دخیل بودند. با این وجود بعد از خروج آمریکا از برجام موج خوش حالی منفی از سوی تندروها در کشور شکل گرفته که بیش از آنکه مبتنی بر واقعیت باشد مبتنی بر کینه و غرض ورزی سیاسی هست. بدون شک اگر برجام علی رغم منافع ملی بود هیچ گاه تصمیم گیران جامعه با آن موافقت نمی کردند و در نتیجه خوشحالی تندروها از شکست برجام نشان دهنده این است که این گروه ها بیش از آنکه به دنبال تحقق منافع ملی باشند به فکر منافع گروهی و حزبی خود هستند.

«دولت پنهان» دولت روحانی رانشانه رفته است

به همین علت و جهت تحلیل واکنش‌ها شناسی تندروها بعد از خروج آمریکا از برجام «آرمان» با حجت الاسلام هادی غفاری گفت وگو کرده که در ادامه متن آن را از نظر می گذرانید.

تحلیل شما از واکنش‌ها ناسی تندروها بعد از خروج آمریکا از برجام چیست؟ آیا تندروها در واقع منتظر چنین اتفاقی بودند تا دستاوردهای دولت حسن روحانی را تخطئه کنند؟

در ادبیات فارسی ضرب المثلی وجود دارد با این مضمون که: «نیش عقرب نه از ره کین است/ اقتضای طبیعتش این است». این ضرب المثل به خوبی واکنش‌ها امروز تندروها را تبیین می کند. به نظر می رسد جریان اصولگرایی که مشمول بر راست سنتی و مدرن می شود هر اندیشه ای که بیانگر اصلاح و رشد و تعالی جامعه باشد را تقبیح و سرزنش می کند. به عنوان مثال اگر امروز اصلاح طلبان عنوان کنند دو دوتا چهارتا می شود، اصولگرایان عنوان می کنند که چهارتا نمی شود ، بلکه پنج تا می شود. توصیه قابل تأمل در این زمینه این است که اگر حرف اصولگرایان درست از آب دربیاید گوش فلک را کر می کنند و عنوان می کنند که ما از ابتدا می دانستیم که حرکت شما در نهایت به بن بست می رسد. این در حالی است که تحولات اجتماعی و سیاسی همواره حالت سیال و متغیر دارد و هر لحظه به آن شکل که ما انتظار داریم پیش نمی رود. توصیه دیگر اینکه مخالفان برجام یا می خواهند خود را فریب بدهند، یا می خواهند مردم را فریب بدهند یا اینکه به دنبال تطهیر خود هستند.

رفتارشناسی تندروها بعد از خروج آمریکا از برجام نشان دهنده این است که شکست احتمالی برجام یک فتح الفتوح جهت تندروها بوده هست. برجامی که با تصمیم کلی نظام اتفاق اف

این عده با گرفتن قیافه حق به جانب و شبه انقلابی تلاش می کنند واقعیت های جامعه را به شکل دیگری در نظر افکار عمومی جلوه بدهند. این در حالی است که اگر برجام نبود ما حتی نمی توانستیم یک بشکه نفت بفروشیم و اوضاع اقتصادی جامعه روزبه روز بدتر می شد. بعضی گمان می کنند جبهه استکبار با ما شوخی دارد. این در حالی این که جبهه استکبار که از اسمش مشخص است دارای قدرت، ثروت و نفوذ در بین کشورهای متفاوت است و به شیوه های متفاوت تلاش می کند ما را تحت فشار قرار بدهد. تندروها همواره عنوان می کنند ما حاضر هستیم هر فشاری را تحمل کنیم. با این وجود در شرایط کنونی جامعه کشور عزیزمان ایران امکان تحمل هر فشاری را ندارد. یک ضرب المثل افغانستانی که بعضی آن را به عنوان شوخی نیز مطرح می کند عنوان می کند: «ما زیر بار زور نمی رویم مگر اینکه زور خیلی پرزور باشد».

به صورت طبیعی انسان باید در برابر زور مقاومت کند؛ با این وجود گاهی مقاومت در برابر زور عقلایی و منطقی نیست و نتیجه تصویر به همراه دارد. پیامبر اسلام نیز هنگامی که مشاهده کرد زور مشرکین زیاد است و ایستادگی در برابر آنها باعث کشته شدن تعداد زیادی از مسلمانان می شود تن به صلح داد و «صلح حدیبیه» را پذیرفت. توصیه قابل تامل اینکه پذیرش صلح به وسیله پیامبر اسلام در نهایت زمینه پیروزی مسلمانان علیه مشرکین را فراهم کرد و یک سال بعد مسلمانان موفق شدند مشرکین را شکست بدهند. امروز نیز ما حرکتی به نام برجام را شروع کرده ایم. این در حالی است که مقام معظم رهبری از ابتدا تا به امروز بر کوچک ترین پرسشها برجام نظارت داشته است و هرکسی که عنوان کند چنین اتفاقی رخ نداده خلاف واقع سخن گفته هست. از سوی دیگر «دولت در سایه» یا «دولت پنهان» نیز همه حرکت های دولت آقای روحانی را رصد می کند.

آیا تندروها تلاش می کنند با حمله به برجام، بااهمیت ترین دستاورد دولت حسن روحانی را زیر پرسش ببرند تا برگ برنده در انتخابات آینده در اختیار آنها قرار داشته باشد؟

«دولت پنهان» دولت روحانی رانشانه رفته است

در مرحله نخست ما باید به اوضاع کشور قبل از برجام نگاه کنیم و اینکه اگر برجام محقق نمی شد چه اتفاقی در کشور رخ می داد. در گذشته سیاست های تندروها در کشور و همچنین در عرصه بین المللی به شکلی بود که همه دشمن های را در برابر کشور عزیزمان ایران متحد کرده بودند و جبهه استکبار به صورت متحد و یکپارچه علیه کشور عزیزمان ایران موضعگیری می کرد. در چنین شرایطی بود که دولت حسن روحانی با یک سیاست منطقی و مبتنی بر عقلانیت تلاش کرد با توافق برجام تحریم های بین المللی را نسبت به کشور عزیزمان ایران از بین ببرد و زمینه تبادل اقتصادی کشور عزیزمان ایران با کشورهای متفاوت جهانی را فراهم کند. شاید به تعبیر بعضی از افراد برجام «نیم بند» بود، ولی همین «نیم بند» کشور را از مشکل های زیادی دور کرد و به تعبیری نجات داد. بدون شک در صورت عدم تحقق برجام تندروها تا آنجا که امکان دارد دولت حسن روحانی و در کنار آنها اصلاح طلبان را تحت فشار قرار خواهند داد.

«دولت پنهان» که شما از آن نام بردید به دنبال تحول در مدیریت کشور بعد از دولت حسن روحانی است یا اینکه اهداف دیگری را دنبال می کند؟ آیا این«دولت پنهان» در طول دولت حسن روحانی فعالیت های خود را زیاد کردن داده است؟

«دولت پنهان» به دنبال تحول در مدیریت کشور نیست، بلکه به دنبال حکومت کردن و اقتدارگرایی هست. این دولت فی النفسه به دنبال قدرت است و به چیزی به جز این فکر نمی کند. رشد و تعالی جامعه هیچ جایگاهی در اندیشه دولت پنهان ندارد. منطق دولت پنهان نیز این است که «چرا او آری و من نه» و به بیان دیگر اگر قدرت در اختیار این افراد باشد هر اقدامی مباح هست، ولی اگر قدرت در اختیار دیگران باشد حتی اگر خیرترین کارها نیز صورت بگیرد، دارای اشکال است و باید از آن انتقاد کرد.

رفتارشناسی تندروها بعد از خروج آمریکا از برجام نشان دهنده این است که شکست احتمالی برجام یک فتح الفتوح جهت تندروها بوده هست. برجامی که با تصمیم کلی نظام اتفاق اف

چرا دولت آقای روحانی خیلی سریع و در حالی که تنها چند ماه از انتخابات ریاست جمهوری می گذشت با چالش های بزرگی مواجه شد؟

به نظر من دو اتفاق مهم نا آرامی های سال۹۶ و خروج آمریکا از برجام از جنبه های متفاوت به هم ارتباط دارند. در اتفاقات دی ماه ۹۶ عده ای با نشانه تخریب دولت معترضان را به حضور در خیابان ها ترغیب می کردند. با این وجود خیلی سریع کنترل جمعیت از دست این افراد خارج شد و اعتراضات جنبه های دیگری پیدا کرد. شاید کسانی که معترضان را به حضور در خیابان ها دعوت می کردند فکر نمی کردند این اعتراضات شکل اغتشاش و آشوب به خود بگیرد و نظام سیاسی را مخاطب خود قرار دهد. این افراد خطاب به اصلاح طلبان عنوان می کردند کار شما دیگر تمام شده است هست. این گروه می درخواست کردند دولت را سرنگون کنند. با این وجود خیلی سریع متوجه شدند که با ادامه این رویکرد اتفاق های دیگری خواهد افتاد و عنوان دیگر ساقط شدن دولت نیست. در نتیجه در نیمه های راه به این نتیجه رسیدند که به هر شکل ممکن باید اعتراضات را کنترل کنند و اجازه ندهند ابعاد بیشتری به خود بگیرد. از سوی دیگر اگر این اتفاقات را در کنار زیاد کردن قیمت ارز در ابتدای امسال و همچنین خروج آمریکا از برجام قرار بدهیم به این نتیجه می رسیم که اوضاع جهت دولت آقای روحانی سخت تر از گذشته شده است و کار دولت در آینده بسیار سخت است.

«دولت پنهان» دولت روحانی رانشانه رفته است

در چنین شرایطی دولت حسن روحانی باید چه تدبیری در پیش بگیرد؟ رویکرد اصلاح طلبان نسبت به دولت باید چگونه باشد؟

امروز شرایط نسبت به گذشته سخت تر شده است و به همین علت اصلاح طلبان باید با جدیت بیشتری اهداف اصلاح طلبی را دنبال کنند. امروز نسل تازه جریان اصلاح طلبی نیازمند آموزه های تازه و مدرن جهت مرتفع کردن دغدغه های فکری و سیاسی خود هست. از سوی دیگر حضور اصلاح طلبان در عرصه قدرت یک ضرورت است تا این جریان بتواند اهداف مهم و کلیدی خود را دنبال کند. با این وجود امروز بعضی از «آشتی ملی» و «گفت وگوی ملی» سخن می گویند که به نظر من رویکرد صحیح و منطقی نیست. در گذشته هنگامی که دو نفر با هم دعوا می کردند نفر سوم به ماجرا ورود می کرد و می گفت که جهت خاتمه دعوا صلوات بفرستید. به نظر من طرح مساله آشتی ملی نیز مانند فرستادن این گونه صلوات هست. این در حالی است که با این گونه اتفاقات اختلاف اصلاح طلبان و اصولگرایان حل نمی شود.

دو جریان مهم سیاسی کشور باید بر سر اصول و مبانی حضور در قدرت و همچنین رویکردهای مثبت و سازنده به یک توافق نسبی برسند و جهت دیگری نیز سهمی در قدرت قائل باشند. نباید اوضاع به شکلی باشد که یک جریان از همه امکانات و ابزارها جهت رسیدن به اهداف خود بهره ببرد و در برابر جریان رقیب هیچ امکانات و ابزاری در اختیارش نباشد. در شرایط کنونی بحث بر سر اندیشه و تفکر هست. به همین علت همه ما باید اندیشه ای که بحق است و به سود کشور است را بپذیریم و دست از اندیشه ای که ناحق است و به ضرر کشور است برداریم. اندیشه هم نخود و لوبیا نیست که کسی عنوان کند درهم است و همه باید از آن استفاده کنند. اندیشه باید دارای اصالت باشد و در جامعه کاربرد داشته باشد. در نتیجه من به عنوان یک اصلاح طلب ریشه دار و قدیمی که سابقه زیادی در انقلاب اسلامی داشته ام به اصلاح طلبان توصیه می کنم که با جدیت به اهداف اصلاح طلبی خود وفادار بمانند و تلاش کنند گفتمان اصلاح طلبی را تئوریزه کنند و در اختیار نسل تازه قرار بدهند.

گفتمان اصلاح طلبی یک گفتمان پویا و سازنده است و با این گفتمان می توان بسیاری از پرسشها کشور را حل کرد. از سوی دیگر به مدیران اجرایی توصیه می کنم با نگاه اصلاح طلبی به پرسشها کشور نگاه کنند و مدیرانی را در زیرمجموعه خود به کار بگیرند که به دنبال اصلاح جامعه و حل پرسشها مردم باشند. در همه کشورهای دنیا هنگامی که یک جریان سیاسی قدرت را به دست می گیرد تلاش می کند از همفکران خود جهت مدیریت جامعه استفاده کند. به عنوان مثال در ایالات متحده آمریکا هنگامی که دموکرات ها قدرت را در اختیار داشته اند از مدیران هم حزبی خود جهت مدیریت جامعه استفاده کردند و این اوضاع راجع به جمهوریخواهان نیز وجود داشته است.

اصلاح طلبان تا کجا جهت آقای روحانی هزینه خواهند کرد؟ آیا صبر اصلاح طلبان در برابر بعضی رویکردهای محافظه کارانه آقای روحانی که باعث از بین رفتن بخشی از اعتماد بدنه اجتماعی جریان اصلاحات شده است اندازه ای دارد؟ به نظر شما در سال های باقی مانده از دولت اصلاح طلبان در چه زمینه هایی از دولت حمایت و در کجاها از دولت فاصله خواهند گرفت؟

بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال۹۶ بین دولت آقای روحانی و جریان اصلاحات فاصله ایجاد شد. شاید یکی از دلایل سخت تر شدن کار دولت نیز همین مساله بوده هست. با این وجود در شرایط کنونی کشور در اوضاع خطیری قرار گرفته وبه همین علت باید تلاش کرد فاصله اصلاح طلبان و دولت آقای روحانی کمتر از گذشته شود، البته این میل به باید دوطرفه باشد که به نظر می رسد این میل به در بین هر دو طرف به وجود آمده هست. آقای روحانی خاستگاه اصلاح طلبی ندارند و بلکه یک اصولگرایی معتدل و میانه رو بوده اند. اصلاح طلبان نیز به علت نظارت استصوابی موفق نشدند با کاندیدای مهم خود وارد مسابقه های انتخابات ریاست جمهوری شوند. در نتیجه تصمیم گرفتند از ایشان حمایت کنند که دارای روحیه معتدلی است و به دنبال مدیریت عقلایی در کشور هست. نشانه مهم اصلاح طلبان نیز این بود که مدیریت کشور به دست جریان اقتدارگرا و رادیکال نیفتند که در نهایت نیز موفق شدند.

واژه های کلیدی: اصلاح طلب | حسن روحانی | اصلاح طلبان | اخبار سیاسی و اجتماعی